Παρέμβαση απ’ τη φιλόλογο – αρχαιολόγο Μ. Τουλαντά- Παρισίδη, για το βιβλίο του Κώστα Ιωάννου

«Ο Μιχάλης Σωμός και η εποχή του».

Κως 2021. Παρουσίαση στο ξενοδοχείο ΚΩΣ, 20/11/2021.

«Μετά τις μεστές τοποθετήσεις των εκλεκτών συναδέλφων δε θα μπορούσε κανείς να προσθέσει περισσότερα, παρά μόνο σε περιπτώσεις που έχουμε να θυμηθούμε ιδιαίτερες στιγμές απ’ την κοινή πορεία ή συνυπηρέτηση με τον κ. Μιχάλη Σωμό. Το ίδιο έχω να προσθέσω κι εγώ όταν υπηρετούσα στο Α΄ Γυμνάσιο ΚΩ-Αγ. Μαρίνας, μετά τη μετάθεση μου από Ρόδο. Ο κ. Σωμός ως Γυμνασιάρχης κι εγώ ως φιλόλογος. Βέβαια είχα ακούσει από συναδέλφους στη Ρόδο τα καλύτερα για τον καθηγητή και άνθρωπο Μιχάλη Σωμό. Όπως καταλαβαίνετε θεώρησα τυχερό τον εαυτό μου που θα είχα Γυμνασιάρχη ένα τέτοιο εκπαιδευτικό και θα είχα πολλά να μάθω και να διδαχθώ, όπως έγινε στη συνέχεια στα στάδια συνεργασίας.

Θυμάμαι, καθώς πλησίαζε ο εορτασμός της 7ης Μαρτίου, ημέρας ενσωμάτωσης της Δωδεκανήσου με την Ελλάδα, είχαμε εντείνει όλες μας τις δυνάμεις για να γιορτάσουμε με τους μαθητές και τους γονείς τους, όπως και την Κωακή κοινωνία στο σύνολό της την ημέρα αυτή. Στόχος ήταν να ξαναθυμηθούν οι παλαιότεροι και να διδαχθούν οι νεότεροι μαθητές μας. Όταν σαν υπεύθυνη της εκδήλωσης εκείνης της μέρας του παρουσίασα το πρόγραμμα αναφέροντας του και τους συνεργαζόμενους κατά τομείς συναδέλφους, ενθουσιάστηκε και πρόσθετε συνεχώς και καινούριες ιδέες σαν ένας φθασμένος σκηνοθέτης. Εκείνο πιστεύω που αποτελούσε την κινητήριο δύναμη ήταν όταν έβλεπε τη δυνατή ομάδα του διδακτικού του προσωπικού και την αποδοχή του περιεχομένου της εκδήλωσης απ’ τους μαθητές μας.

Ήταν μια λαμπρή επέτειος και πάλι τονίζω πως δε θα ξεχάσω τα συγκινητικά του λόγια καθώς προλόγιζε, όπως και τη δουλειά στα σκηνικά με τη Λ. Μαστοράκη. Ακούγαμε το «μπράβο παιδιά» που έβγαινε απ’ τα βάθη της καρδιάς του ακόμη κι όταν η Τέττη Φάκκου, Σταματία Χατζηνικολάου, Στεργία Μαστρογιώργη, η Φούλα Κατσινέλλου, Δ .Σοφού κ.ά με σχολαστικότητα πρόσεχαν και την τελευταία λεπτομέρεια των Δωδεκανησιακών στολών. Μέσα σ’ όλα αυτά δε θα μπορούσε να λείπει η μουσική επιλεγμένη κι αυτή απ’ το Γιώργο Σακέλλη, με γλυκές νότες των νησιών μας και του Αιγαίου πελάγους. Ήταν δηλαδή ο κ. Σωμός ο εμψυχωτής που δεν υπολόγιζε τις επιπλέον ώρες που θα χρειαζόμασταν στον ΟΡΦΕΑ, εκτός ωραρίου. Συζητούσαμε για τα αγόρια τους μαθητές μας που στην αρχή δε θέλανε να ντυθούν νησιώτες βρακάδες, αλλά μετά τη θεατρική διδασκαλία και εμπέδωση της Δωδεκανησιακής ιστορίας και παράδοσης, πόζαραν για φωτογράφηση με το ένα χέρι στη ζώνη της βράκας και το νησιώτικο φέσι.

Κοντά στα άλλα δε θα ξεχάσω το περπάτημα μας στο Μεσαιωνικό κάστρο της πόλης μας για να εντοπίσουμε τον κατάλληλο χώρο για πολιτιστικές εκδηλώσεις. Ενώσαμε τις δυνάμεις μας και με τον τότε Δι/ντή του Πνευματικού κέντρου του Δήμου μας Μ. Χατζηαντωνίου. Στη θετική ανταπόκριση τα Δ΄ εφορείας Αρχαιοτήτων απολαύσαμε εκδηλώσεις μοναδικές περπατώντας μέσα στο πανέμορφο κάστρο μας. Τελευταία ο εγκέλαδος με τη μανία του το κατέστησε επικίνδυνο, όπως και τα κτίσματα του εξωτ. Περιβόλου δίπλα στη λεωφόρο Ιπποκράτους. Ευχόμαστε σύντομα να δούμε τη στερέωση και αποκατάστασή τους, ώστε να συνεχίσουμε όπως τα είχαμε σχεδιάσει. Πολλά άλλα θα μπορούσαμε να αναφέρουμε, που αναδεικνύουν κυρίως το δυναμικό του χαρακτήρα, την εργατικότητά του, την αγάπη του για το σχολείο, τους μαθητές και πάνω απ’ όλα το σεβασμό του στον εκπαιδευτικό και το έργο του, καθώς είχε βαθειά επίγνωση του καθήκοντος. Αυτό άλλωστε δηλώνουν και οι πολλές μαρτυρίες μαθητών, συναδέλφων και συγχωριανών του. Κοντά στα άλλα ο συγχωριανός του γιατρός κ. Τάλλαρος τον κατατάσσει στους ανθρώπους που πάσχισε για ν’ αλλάξει την καθημερινότητα των συνανθρώπων του, συμβάλλοντας στη βελτίωση του βιοτικού, πολιτισμικού και εκπαιδευτικού έργου . Σημαντική η μαρτυρία της κ. Φάκκου που είχε την τύχη να τον γνωρίσει ως καθηγητή, Γυμνασιάρχη και συνάδελφο. Βρίσκει δε μεστό ενδιαφέροντος το παράρτημα με τους καθηγητές κατά ειδικότητα που υπηρέτησαν και τους μαθητές, μεταξύ των οποίων και του Μητροπολίτη μας κ.κ Ναθαναήλ. Έχει ενδιαφέρον η μαρτυρία του συναδέλφου του Μαθηματικού Ανδρέα Χατζημιχαήλ. Γράφει..ήρεμος, μεταδοτικός, με χιούμορ, δε φόβιζε κανένα. Είχε υπομονή με τους αδύναμους μαθητές και απαιτητικός με τους καλούς. Τονίζει την αξιοπρεπή παρουσία του στα κοινά, στις συναντήσεις συμμαθητών με την αγαπημένη μας καθηγήτρια και αφοσιωμένη σύζυγό του, Λυκειάρχη κ. Θέμιδα Ολυμπίτου. Στο ίδιο κλίμα ο Μ. Κιάρης τονίζει την κοινωνική του παρουσία και το όλο παράστημα του ανδρός ως επιβλητικού και αγέρωχου , καλοντυμένου, που σε κέρδιζε από μακριά όπως χαρακτηριστικά γράφει, καθώς και για το ενδιαφέρον του για τα κοινά και το δημόσιο βίο, όπως και την πρωταγωνιστική συμβολή του στην ίδρυση και λειτουργία του Γυμνασίου Αντιμάχειας. Ο Γιάννης Καλλούδης εξαίρει την προσφορά του στα σχολεία , στην οργάνωση της βιβλιοθήκης, το κοινωνικό και φιλανθρωπικό του έργο. Τον χαρακτηρίζει φλογερό πατριώτη και φωτισμένο δάσκαλο. Την αξιοπρεπή στάση του σε κάθε στιγμή της ζωής του τονίζει ο πρώην κοινοτάρχης Ντ. Παπανικολάου. Τον χαρακτηρίζει σωστό «κύριο», που πάσχιζε για το καλό βοηθώντας με τις γνώσεις του τον τόπο. Έδειξε γράφει όλα τα στοιχεία ενός καλού Αντιμαχείτη. Σαν μαθητής ο Γιώργος Νικητιάδης, βουλευτής Δωδ/σου παρατηρεί ότι ο Μ. Σωμός έβλεπε τν ουσία της μάθησης, στοχεύοντας να γνωρίσουν οι μαθητές τους μεγάλους της επιστήμης του, την αγάπη και αλληλοεκτίμηση που υπάρχει μέχρι σήμερα και στο τι μπορεί να σημαίνει για μας το «γεια σου δάσκαλε». Την προσφορά του τονίζουν επίσης ο κ. Μύρος Παπαχρήστου, φίλος και αγαπητός, αξιοπρεπής σε όλη την πορεία του. Το ίδιο και ο Πέτρος Μαστόρος και ο Νίκος Πουλιού που τον χαρακτηρίζει αεικίνητο σαν τη θάλασσα που μας περιβάλλει και κοντά στα άλλα τον χαρακτηρίζει δάσκαλο ζωής καθώς το μεγαλύτερο επίτευγμά του είναι η ωραία του οικογένεια με την καλή στάση ζωής της συντρόφου του Θέμιδας Ολυμπίτου. Συγκινητική η εξομολόγηση του γαμπρού του και συζύγου της Βίκης, Σεβαστιανού, που τονίζει τη δύναμη του να «τραβά μπροστά σε κάθε δυσκολία, την αγάπη του για τη ζωή και την αισιοδοξία του. Ο κ. Κώστας Ιωάννου συνάδελφος του Μ, Σωμού και πρόσφατα Γυμνασιάρχης Αντιμάχειας, έφερε εις πέρας μια δύσκολη δουλειά γιατί δεν είναι εύκολο να μεταφέρεις σε βιβλίο με επάρκεια το βίο και την πολιτεία ενός ανθρώπου με πολυσχιδή δράση και προσφορά. Επιδέξια τον τοποθετεί και μέσα στον ιστορικό χρόνο δίνοντας παράλληλα ιστορικά στοιχεία και προκαλώντας τον τιμώμενο να διηγηθεί γεγονότα και να αφηγηθεί σκιαγραφώντας την αγαπημένη μας Αντιμάχεια, τις συνήθειες και τον τρόπο ζωής των συγχωριανών του Μ. Σωμού.

Για όλα τα παραπάνω που γνωρίζουμε και πιστεύουμε όλοι μπορούμε να πούμε ανεπιφύλακτα πως είναι άξιος συγχαρητηρίων ο κ. Μιχάλης Σωμός, αλλά και ο κ. Κώστας Ιωάννου που είναι ο συγγραφέας αυτού του πολύτιμου βιβλίου που έχει διδακτική και ιστορική αξία, όπως όλοι εκτιμούμε. Να είναι «καλοτάξιδο».