To Brexit, το προσφυγικό, οι αλλαγές στην ευρωζώνη, η κρίση στις σχέσεις με την Πολωνία, ο σχηματισμός κυβέρνησης στη Γερμανία, αλλά και η προετοιμασία της εξόδου της Ελλάδας από το Μνημόνιο θα είναι τα βασικά ζητήματα που θα απασχολήσουν την Ε.Ε. και την ευρωζώνη το 2018.

Είναι προφανές ότι τα παραπάνω θέματα δεν είναι καθόλου εύκολα ενώ στην πορεία συνήθως προκύπτουν και άλλα ζητήματα, είτε εσωτερικά είτε γεωπολιτικά. Ωστόσο οι προοπτικές είναι καλές, ίσως οι καλύτερες των τελευταίων ετών γιατί αφενός μεν επιταχύνεται η ανάπτυξη της ευρωπαϊκής οικονομίας και αφετέρου οι Ευρωπαίοι ηγέτες είναι έτοιμοι πολιτικά για σημαντικές αλλαγές, κυρίως στην ευρωζώνη.

Για πρώτη φορά από την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση του 2008 και οι 28 χώρες της Ε.Ε. θα εμφανίσουν το 2017 θετικό πρόσημο στο ΑΕΠ. Για πρώτη φορά επίσης η ανεργία επέστρεψε κατά μέσο όρο στα προ κρίσης επίπεδα, ενώ ποτέ στο παρελθόν δεν υπήρχαν στην Ευρώπη περισσότεροι εργαζόμενοι (235 εκατομμύρια στην Ε.Ε., εκ των οποίων 156 εκατομμύρια στην ευρωζώνη) απ’ όσο σήμερα. Φυσικά, η κατάσταση δεν είναι ίδια σε όλες τις χώρες και κυρίως στην Ελλάδα που υστερεί παντού (κυρίως στην ανάπτυξη και στην απασχόληση).

Σε κάθε περίπτωση, η οικονομική ανάκαμψη δημιουργεί καλό πολιτικό κλίμα, λιγότερη πίεση από τους ακραίους και λαϊκιστές στα λεγόμενα παραδοσιακά κόμματα και ιδανικές συνθήκες για αλλαγές και δύσκολες αποφάσεις.

Σε πολιτικό επίπεδο τρία είναι τα θέματα που θα απασχολήσουν την κοινοτική επικαιρότητα στη διάρκεια του πρώτου εξαμήνου του 2018. Το σημαντικότερο όλων είναι ο σχηματισμός κυβέρνησης στη Γερμανία, χώρα-βαρόμετρο για οποιαδήποτε εξέλιξη στην Ευρώπη. Μια Γερμανία χωρίς κυβέρνηση σημαίνει Ευρώπη σε στασιμότητα, οπότε είναι επιτακτική ανάγκη να υπάρξει συμφωνία Μέρκελ-Σουλτς μέσα στο πρώτο τρίμηνο του 2018, ώστε η Ε.Ε. και η ευρωζώνη να μπορέσουν να λάβουν αποφάσεις.

Στα πολιτικά εντάσσεται και το προσφυγικό, όπου είναι απολύτως αναγκαίο να βρεθεί λύση μέχρι τον Ιούνιο σχετικά με την αναθεώρηση του Κανονισμού του Δουβλίνου. Αν δεν βρεθεί λύση, η χώρα μας θα έχει τεράστιο πρόβλημα, οικονομικό, κοινωνικό και πολιτικό, ενώ θα καταστεί όμηρος της καλής θέλησης της Τουρκίας. Το Δουβλίνο πρέπει να αλλάξει ώστε να γίνεται καταμερισμός βαρών σε περιόδους κρίσης μεταξύ όλων των χωρών-μελών. Οι Ανατολικοί εξακολουθούν να αρνούνται να παίρνουν πρόσφυγες από τις χώρες της πρώτης γραμμής, ωστόσο δέχονται μεγάλη πίεση από όλους τους υπόλοιπους, κυρίως το γαλλογερμανικό άξονα και τις Βρυξέλλες.

Το τελευταίο πολιτικό πρόβλημα που προέκυψε έχει να κάνει με την Πολωνία, η άκρως εθνικιστική κυβέρνηση της οποίας επιχειρεί να καταλύσει το προπύργιο ενός κράτους δικαίου που είναι η ανεξάρτητη δικαιοσύνη. Η Κομισιόν έκανε κάτι πρωτοφανές αλλά απολύτως αναγκαίο στις 20 Δεκεμβρίου, ενεργοποιώντας το άρθρο 7 της Συνθήκης, το οποίο προβλέπει μέχρι και στέρηση της ψήφου στις κοινοτικές αποφάσεις για τις χώρες που με τις ενέργειές του θέτουν σε κίνδυνο το κράτος δικαίου. Κανένας δεν γνωρίζει πού θα φτάσει αυτή η υπόθεση και πόσο θα το τραβήξουν οι Πολωνοί, οι οποίοι, με βάση την απόφαση της Κομισιόν, θα πρέπει να συμμορφωθούν εντός τριμήνου. Ισως να έχει φτάσει και η ώρα στην Ε.Ε. για ένα ξεκαθάρισμα λογαριασμών με τις ανατολικές χώρες, οι οποίες, έχοντας ζήσει επί δεκαετίες σε σοβιετικό σύστημα, δεν έχουν καμία δημοκρατική παιδεία και δυστυχώς δεν έκαναν τίποτα τα τελευταία 25 χρόνια για να βελτιωθούν.

Το 2018 είναι έτος-σταθμός και για το Brexit, δεδομένου ότι μέχρι τον Οκτώβριο θα πρέπει να έχουν ολοκληρωθεί οι διαπραγματεύσεις για την έξοδο και θα απομένουν στη συνέχεια λίγοι μήνες, ώστε πριν από την επίσημη αποχώρηση του Ηνωμένου Βασιλείου από την Ε.Ε., στις 29 Μαρτίου 2019, να έχει ολοκληρωθεί και η συμφωνία για τη μελλοντική σχέση μεταξύ των δύο πλευρών. Οι μέχρι τώρα εξελίξεις δείχνουν ότι τόσο το Λονδίνο όσο και οι Ευρωπαίοι επιθυμούν μια συντεταγμένη έξοδο και μια συμφωνία για τη μελλοντική σχέση. Αυτό θα είναι ό,τι καλύτερο για τους εργαζόμενους Ευρωπαίους στο Ηνωμένο Βασίλειο και τους Βρετανούς στην Ε.Ε. γιατί θα κατοχυρωθούν τα δικαιώματά τους μετά το «διαζύγιο». Θα είναι καλό και για την ευρωπαϊκή οικονομία γιατί δεν πρόκειται να υπάρξει εμπορικός πόλεμος. Φυσικά το Brexit θα είναι πολύ επώδυνο για τους Βρετανούς και λιγότερο για τους Ευρωπαίους, ωστόσο δική τους ήταν η πολιτική επιλογή της εξόδου, δικές τους και οι συνέπειες αυτής.

Τι έχει να περιμένει η Ελλάδα

Το 2018 θα είναι και έτος Ελλάδας, αφού η χώρα, οκτώ χρόνια μετά το πρώτο Μνημόνιο του 2010, ετοιμάζεται να βγει από τα προγράμματα τον Αύγουστο. Δυστυχώς, τα πράγματα θα ήταν πολύ καλύτερα εάν δεν είχε μεσολαβήσει η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝ.ΕΛ. τον Ιανουάριο του 2015. Εκείνο που προέχει, σήμερα, είναι η προετοιμασία της εξόδου από το πρόγραμμα, η οποία θα πρέπει πάση θυσία να συνοδεύεται από μια γενναία ελάφρυνση του δημόσιου χρέους – μόνο με ρύθμιση του χρέους θα απελευθερωθεί η οικονομία. Οι αποφάσεις θα ληφθούν μετά τον Ιούνιο και πριν από το τέλος Αυγούστου, ενώ θα έχει μεσολαβήσει και η τέταρτη αξιολόγηση (Μάιος-Ιούνιος).

Η κυβέρνηση δεν έχει να επιδείξει επιτυχίες σε διεκδικήσεις κι αυτό είναι ίσως το πιο αρνητικό στοιχείο. Το θετικό είναι ότι κανένας από τους εταίρους μας δεν θέλει ένα τέταρτο πρόγραμμα διάσωσης για την Ελλάδα, δεν το αντέχουν πολιτικά στο εσωτερικό των χωρών τους, κι αυτό ίσως τους κάνει πιο γενναιόδωρους σε σχέση με το χρέος.

http://www.eleftherostypos.gr

Οι υπουργοί οικονομικών της ευρωζώνης και το ΔΝΤ εξετάζουν ένα συμβιβαστικό σχέδιο για την διάσωση της Ελλάδας, το οποίο θα προσφέρει τα κεφάλαια που τόσο χρειάζονται αυτό το καλοκαίρι, ενώ παράλληλα θα καθυστερήσει «ευαίσθητες συζητήσεις» για την ελάφρυνση χρέους.

Αυτό τονίζουν σε άρθρο οι Financial Times που δημοσιεύει το euro2day.
Οπως τονίζεται χαρακτηριστικά:
Διπλωμάτες λένε ότι η πρόταση, που έγινε από το ΔΝΤ, θα περιλαμβάνει το ότι το Ταμείο θα πάρει την επίσημη απόφαση να συμμετάσχει στο ελληνικό πρόγραμμα με τον όρο ότι δεν θα προσφέρει κεφάλαια μέχρι η ευρωζώνη να δώσει περισσότερες πληροφορίες για το πώς είναι προετοιμασμένη να προχωρήσει στην ελάφρυνση του χρέους της χώρας.
Οι υποστηρικτές του προγράμματος υποστηρίζουν ότι αυτό θα προσφέρει την επίσημη στήριξη του ΔΝΤ στο ελληνικό πρόγραμμα, κάτι που η Γερμανία έθεσε ως προαπαιτούμενο για να λάβει η χώρα νέες δόσεις από το πακέτο βοήθειας των 86 δισ. ευρώ. Την ίδια στιγμή, η προσέγγιση αυτή θα προσφέρει χρόνο στις πολιτικά ευαίσθητες συζητήσεις για το πακέτο ελάφρυνσης χρέους, που το ΔΝΤ λέει ότι είναι απαραίτητο για να ανακάμψει η Ελλάδα.
Η προσέγγιση κέρδισε στήριξη από τους υπουργούς Οικονομικών, περιλαμβανομένου του Β. Σόιμπλε της Γερμανίας κατά τη διάρκεια της επτάωρης διαπραγμάτευσης στις Βρυξέλλες τη Δευτέρα το βράδυ. Παρότι οι συζητήσεις τελείωσαν χωρίς συμφωνία, διπλωμάτες περιμένουν το σχέδιο να αποτελέσει τη βάση για τις συζητήσεις όταν οι αξιωματούχοι του ΔΝΤ και οι υπουργοί οικονομικών της ευρωζώνης ξανασυναντηθούν στις 15 Ιουνίου για να προσπαθήσουν να φτάσουν σε μια συμφωνία.
Η ανάγκη της Ελλάδας για τα χρήματα είναι πιεστική. Είναι αντιμέτωπη με πάνω από 7 δισ. ευρώ πληρωμών τον Ιούλιο.
Το Ταμείο προηγουμένως επέμενε ότι θα αποφασίσει να μπει στο πρόγραμμα μόνο αν η ευρωζώνη δώσει περισσότερες λεπτομέρειες για την ελάφρυνση χρέους που θα προσφέρει. Αλλά πηγές εμπλεκόμενες στις διαπραγματεύσεις είπαν ότι το σχέδιο του ΔΝΤ να παρακρατήσει τα δικά του δάνεια διάσωσης θα άρει αυτή την επείγουσα κατάσταση και θα επιτρέψει οι συζητήσεις για το χρέος να συνεχιστούν μετά τις γερμανικές εκλογές τον Σεπτέμβριο.
Ο Γερούν Ντάισελμπλουμ, ο Ολλανδός υπουργός Οικονομικών που προέδρευσε της συνάντησης τη Δευτέρας είπε στους δημοσιογράφους μετά ότι «είμαστε πολύ κοντά» σε συμφωνία.
Οι διπλωμάτες είπαν ότι οι συζητήσεις της Δευτέρας κόλλησαν από τις αντιρρήσεις του Ευκλείδη Τσακαλώτου, του Έλληνα υπουργού Οικονομικών, που υποστήριξε ότι το πλάνο προσφέρει λίγη διαύγεια για την Αθήνα αναφορικά με το τι ελάφρυνση χρέους μπορεί να εξασφαλίσει και για το ποιος θα είναι ο ρόλος του Ταμείου στη διάσωση.
Κρίσιμο για την Αθήνα είναι το ότι η ΕΚΤ έχει επανειλημμένως πει ότι η συμμετοχή του ΔΝΤ στο πρόγραμμα είναι κρίσιμος όρος για να αρχίσει να αγοράζει ελληνικά ομόλογα στο πλαίσιο του προγράμματος τόνωσης της οικονομίας. H συμμετοχή στο λεγόμενο QE είναι κομβικός πολιτικός στόχος για την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ καθώς θα αυξήσει την επενδυτική εμπιστοσύνη και θα προετοιμάσει την επιστροφή της χώρας στις αγορές χρέους.
Μια συμφωνία δεν δίνει βεβαιότητα ότι η Ελλάδα θα περιληφθεί στο QE, κάτι που παραμένει απόφαση της ΕΚΤ.
Ο Πολ Τομσεν, διευθυντής του ευρωπαϊκού τμήματος του ΔΝΤ δήλωσε πως έγινε πρόοδος, αλλά η ευρωζώνη χρειάζεται να βάλει περισσότερο «ρεαλισμό» στις υποθέσεις για την μακροπρόθεσμη οικονομική επίδοση της Ελλάδας. «Κάνουμε πρόοδο, δεν υπάρχει αμφιβολία γι’ αυτό», είπε. «Δεν έχουμε φτάσει στο τέλος ακόμα».
Οι συζητήσεις για την ελάφρυνση χρέους αφορούν το πόσο μακριά είναι προετοιμασμένοι να πάνε οι υπουργοί Οικονομικών στο να πραγματοποιήσουν επιλογές που συμφωνήθηκαν πριν από ένα χρόνο. Η ελάφρυνση χρέους θα γίνει μετά την ολοκλήρωση του προγράμματος το 2018, αν η χώρα έχει εφαρμόσει τις μεταρρυθμίσεις και η ευρωζώνη και το ΔΝΤ πιστεύουν ότι χρειάζεται.

Ενα «κούρεμα» χρέους θα παραβίαζε τους ευρωπαϊκούς κανόνες βάσει της Συνθήκης της Λισσαβόνας, τόνισε την Τετάρτη ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, συμπληρώνοντας πως για να συμβεί κάτι τέτοιο θα πρέπει η Ελλάδα να αποχωρήσει από την Ευρωζώνη.

"Δεν μπορούμε να αναλάβουμε κούρεμα χρέους για μέλος του ευρωπαϊκού ενιαίου νομίσματος, αποκλείεται βάσει της Συνθήκης της Λισαβόνας", ανέφερε ο Σόιμπλε, μιλώντας στο γερμανικό τηλεοπτικό δίκτυο ARD, όπως μεταδίδει το Bloomberg. "Για να γίνει αυτό, η Ελλάδα θα έπρεπε να αποχωρήσει από το ευρώ", διευκρίνισε.

Μιλώντας στο τηλεοπτικό δίκτυο ARD, ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών υποστήριξε ότι η Αθήνα θα ολοκληρώσει με επιτυχία το τρέχον πρόγραμμα μόνο αν εκπληρώσει τις υποχρεώσεις που απορρέουν από αυτό, προτρέποντας τους δανειστές να συνεχίσουν τις πιέσεις προς την ελληνική κυβέρνηση. Επανέλαβε δε ότι το βασικό πρόβλημα της Ελλάδας δεν είναι το χρέος, αλλά η έλλειψη ανταγωνιστικότητας.
«Η πίεση προς την Αθήνα για υλοποίηση μεταρρυθμίσεων πρέπει να συνεχιστεί, ώστε η χώρα να γίνει ανταγωνιστική. Σε αντίθετη περίπτωση, δεν θα είναι σε θέση να παραμείνει εντός του ευρώ», ανέφερε χαρακτηριστικά.