«Η ένωση πέθανε, ζήτω η... τελωνειακή ένωση» θα μπορούσε να αναφωνήσει κανείς βλέποντας την πορεία των δοκιμαζομένων ευρωτουρκικών σχέσεων.

Με δεδομένα όσα επεισοδιακά προηγήθηκαν το 2016, το ενδεχόμενο να γίνει η Τουρκία μέλος της ΕΕ κάποια στιγμή στο μέλλον φαντάζει σήμερα μάλλον απίθανο.

Μόλις τον περασμένο Νοέμβριο το Ευρωκοινοβούλιο ζήτησε το πάγωμα των ενταξιακών της διαπραγματεύσεων, για να έρθουν λίγες εβδομάδες αργότερα χώρες όπως η Αυστρία να απαιτήσουν και αυτές την αναστολή της ενταξιακής διαδικασίας. Οσο για την προοπτική της απελευθέρωσης των θεωρήσεων εισόδου για όσους Τούρκους θα ταξιδεύουν στην ΕΕ, και σε αυτό το μέτωπο δεν έχει σημειωθεί κάποια αξιοσημείωτη πρόοδος. Η προοπτική μιας συμφωνίας για τη βίζα περιορίζεται μάλιστα σημαντικά εάν λάβει κανείς υπόψη τις εκλογικές αναμετρήσεις που αναμένονται στην Ευρώπη το 2017 (σε Ολλανδία, Γαλλία, Γερμανία).

ΕΕ και Τουρκία έχουν ωστόσο «ανοιχτούς λογαριασμούς» (συμφωνία στο Προσφυγικό, εμπορικούς δεσμούς, ενεργειακές προοπτικές κ.ά.) που είναι προς το συμφέρον και των δύο πλευρών να παραμείνουν... ανοιχτοί.
Μέσα σε αυτό το πλαίσιο η τελωνειακή ένωση έρχεται να λειτουργήσει ως εκείνος ο συνδετικός κρίκος που πρόκειται (ενδεχομένως μαζί με το Κυπριακό) να κρατήσει τους διαύλους ανοιχτούς το κρίσιμο 2017, αφήνοντας ικανοποιημένους και τους Ευρωπαίους (που δεν επιθυμούν την ένταξη της Τουρκίας στην ΕΕ) αλλά και την Αγκυρα. Ετσι θα μπορούσε παράλληλα να διασωθεί και η συμφωνία στο Προσφυγικό.

Συνομιλίες

Σε αυτό το πλαίσιο, λοιπόν, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε στα τέλη Δεκεμβρίου τον εκσυγχρονισμό της τελωνειακής ένωσης με την Τουρκία, ζητώντας μάλιστα από το Συμβούλιο (τις ηγεσίες των κρατών-μελών της ΕΕ) «εξουσιοδότηση» προκειμένου να ξεκινήσει τις σχετικές συνομιλίες. «Η αναβάθμιση της εμπορικής σχέσης ΕΕ-Τουρκίας αποτελεί ουσιώδες τμήμα των προσπαθειών που καταβάλλουν η ΕΕ και η Τουρκία για την εμβάθυνση των σχέσεών τους στους βασικούς τομείς κοινού ενδιαφέροντος», σημείωνε στη σχετική ανακοίνωσή της η Κομισιόν.

Τελωνειακή ένωση αντί για ένταξη
Οσο για την αντίδραση της τουρκικής πλευράς, αυτή ήταν... ενθουσιώδης. Ο Τούρκος υπουργός Οικονομίας, Νιχάτ Ζεϊμπεκτσί, έσπευσε να καλωσορίσει τον εκσυγχρονισμό της τελωνειακής ένωσης ως «την καλύτερη επιλογή αυτήν τη στιγμή στο τραπέζι», προσδοκώντας οφέλη. Σε ανάλογο πνεύμα ο Τούρκος υπουργός Ευρωπαϊκών Υποθέσεων, Βολκάν Μποζκίρ, δήλωσε ότι οι σχετικές διαπραγματεύσεις πρόκειται να ξεκινήσουν τους πρώτους μήνες του 2017, με την προοπτική να έχουν μάλιστα ολοκληρωθεί έως το 2018.
ΚΕΡΔΗ ΚΑΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ
Η εκσυγχρονισμένη τελωνειακή ένωση με την Τουρκία θα μπορούσε να επεκταθεί πέρα από τα βιομηχανικά προϊόντα που καλύπτει σήμερα στους τομείς των γεωργικών προϊόντων, των υπηρεσιών, καθώς και στην αγορά των δημοσίων συμβάσεων. Εμπορικά μιλώντας, οι προοπτικές διαφαίνονται θετικές. Για την Τουρκία, άλλωστε, η ΕΕ αποτελεί τον σημαντικότερο εμπορικό εταίρο, ενώ τα δύο τρίτα των άμεσων ξένων επενδύσεων στην Τουρκία προέρχονται από την ΕΕ (κυρίως από Ολλανδία, Αυστρία, Βρετανία, Γερμανία, Ισπανία).

«Δώρο» για να συναινέσει σε λύση του Κυπριακού

Θα μπορούσε, υπό μία έννοια, να χαρακτηριστεί και «τραγική ειρωνεία» λόγω... συγκυρίας. Ο εκσυγχρονισμός της τελωνειακής ένωσης με την Τουρκία επανέρχεται στο προσκήνιο ως κοινός ευρωτουρκικός στόχος ακριβώς την ίδια ώρα που το Κυπριακό μπαίνει σε μια νέα τελική ευθεία επίλυσης. Και λέμε «τραγική ειρωνεία» διότι η τελωνειακή ένωση η οποία οδεύει πλέον προς εκσυγχρονισμό με τις ευλογίες όλων των πλευρών, είναι η ίδια ένωση που η Τουρκία επιμένει να μην εφαρμόζει εδώ και δεκαετίες απέναντι στην Κυπριακή Δημοκρατία. Εν έτει 2017 και παρά τις ουκ ολίγες παλαιότερες ευρωπαϊκές υποδείξεις-επιπλήξεις, η Αγκυρα επιμένει να κρατάει κλειστά τα τουρκικά λιμάνια και αεροδρόμια σε κυπριακά πλοία, αεροπλάνα και... προϊόντα.

Η τουρκική κυβέρνηση προσβλέπει δηλαδή στον εκσυγχρονισμό μιας τελωνειακής ένωσης την οποία ωστόσο η ίδια αρνείται να εφαρμόσει έναντι της «εκλιπούσας» Κυπριακής Δημοκρατίας, η οποία όμως Κυπριακή Δημοκρατία τυγχάνει κράτος-μέλος της ΕΕ. Το πιο παράδοξο δε, είναι ότι η υπόσχεση της αναβάθμισης της τελωνειακής ένωσης (από την οποία η Τουρκία έχει να κερδίσει πάρα πολλά καθώς αυτή αφορά και τις εμπορικές συμφωνίες της ΕΕ με τρίτες χώρες) παρουσιάζεται όχι σαν μοχλός πίεσης (προκειμένου οι Τούρκοι να εφαρμόσουν τις κυπρογενείς τους υποχρεώσεις) αλλά σαν δώρο προς την Αγκυρα προκειμένου να συναινέσει σε μια λύση του Κυπριακού. Με άλλα λόγια, τάζουμε στην Τουρκία την αναβάθμιση μιας συμφωνίας που η ίδια αρνείται να εφαρμόσει ισότιμα έναντι όλων, προκειμένου αυτή να συναινέσει στην επίλυση ενός προβλήματος το οποίο η ίδια επιλέγει να κρατάει άλυτο ως διαπραγματευτικό χαρτί.

ethnos.gr