Οι νέες εκτιμήσεις των ειδικών και η ανατρεπτική άποψη της Αμερικανίδας αρχαιολόγου Ντόροθι Κινγκ

Μπορεί οι προσδοκίες των αρχαιολόγων για εύρεση τέταρτου θαλάμου στον τύμβο Καστά στην Αμφίπολη να μη ευοδώθηκαν, ωστόσο πληθαίνουν πλέον οι απόψεις περί ύπαρξης περισσότερων από έναν τάφο στον ίδιο λόφο.
 
Οι ερευνητές δεν είναι βέβαιοι ότι ο Λέων της Αμφίπολης, που σύμφωνα με τις εκτιμήσεις βρισκόταν στην κορυφή του λόφου, ανήκει στο συγκεκριμένο τάφο, παρόλο που σε μία από τις πρώτες ανακοινώσεις για την πορεία της ανασκαφής είχε γίνει λόγος για εύρεση ενός μαρμάρινου σπαράγματος που φέρεται να ανήκει στην πλάτη του Λέοντα.
"Στον τεράστιο αυτό τύμβο αυτό θα πρέπει να υπάρχουν και άλλοι και μεγαλύτεροι τάφοι. Ο Λέων της Αμφίπολής μπορεί να μην αφορά αυτό τον νεκρό αλλά κάποιους άλλους ή κάποιον μεγαλύτερο", είπε μιλώντας στο News247 o πρόεδρος της Διεύθυνσης Αναστηλώσεων Αρχαίων Μνημείων, Αθανάσιος Νακάσης. "Η Τούμπα της Βεργίνας είναι η μισή από τη συγκεκριμένη τούμπα στην Αμφίπολή και έχει τρεις καμαροσκέπαστους τάφους" πρόσθεσε.
 
Παράλληλα, ολοένα και περισσότεροι ειδικοί εκτιμούν πως κανένα από τα διακοσμητικά στοιχεία που έχουν ανακαλυφθεί δεν θεωρούνται συνηθισμένα για μακεδονικό τάφο, ούτε οι σφίγγες, ούτε οι Καρυάτιδες, ούτε το ψηφιδωτό, σύμφωνα πάντα με την χρονολόγηση που έχει κάνει η ίδια η επικεφαλής της ανασκαφικής ομάδας Κατερίνα Περιστέρη, δηλαδή 325 με 300 π.Χ.
 
Κενοτάφιο ηρώου υπέρ του Μεγάλου Αλεξάνδρου
"Οι κενοί θάλαμοι και το αδιέξοδο στο οποίο βρέθηκε η ανασκαφή, ενισχύει την εκδοχή περί κενοταφίου ηρώου υπέρ του Μεγάλου Αλεξάνδρου" εκτιμά από πλευράς της η Αμερικανίδα αρχαιολόγος Ντόροθι Κινγκ και προσθέτει πως "πρόκειται για ένα μνημείο που δεν χρησιμοποιήθηκε ξανά για οποιονδήποτε άλλον, καθώς κάτι τέτοιο θα συνιστούσε βέβηλη πράξη".
 
"Οι θάλαμοι, κατά πάσα πιθανότητα, χρησιμοποιήθηκαν από κάποια λατρευτική κοινότητα του Μεγάλου Αλεξάνδρου, ενόσω περίμεναν τον επαναπατρισμό της σορού του. Τα αντικείμενα που περιείχε ο τάφος, θα πρέπει να είχαν αφαιρεθεί προτού εναποτεθεί η επίχωση, η οποία έγινε ώστε να εμποδίσει την κατάρρευση του μνημείου", γράφει στο προσωπικό της blog η γνωστή αρχαιολόγος.
 
news247.gr
Στις Σφίγγες ανήκουν τελικά τα φτερά που βρέθηκαν στον τρίτο θάλαμο του τάφου της Αμφίπολης.
 
Παρά τις φήμες για άγαλμα της θεάς Νίκης, ο τάφος δεν επεφύλασσε καμία τέτοια έκπληξη.
 
"Τα ευρεθέντα τμήματα επιτρέπουν την πλήρη αποκατάστασή του", ανακοίνωσε με υπερηφάνεια το υπουργείο Πολιτισμού, αλλά από το σκάμμα του λόφου Καστά έχει αρχίσει τις τελευταίες ημέρες να αναδύεται βαριά ατμόσφαιρα απογοήτευσης, όπως αναφέρει η "Εφημερίδα των Συντακτών", καθώς έχουν κατέβει τα χώματα στο μισό μέτρο από την επιφάνεια του δαπέδου του τρίτου θαλάμου και ο νεκρός είναι άφαντος.
 
Το θύρωμα πλάτους 96 εκατοστών τελικά δεν κρύβει τέταρτο θάλαμο, οπότε επιβεβαιώνεται η άποψη της επικεφαλής των ανασκαφών, Κατερίνας Περιστέρη, ότι ο τρίτος θάλαμος είναι και ο ταφικός, είναι δηλαδή ο τελευταίος.
 
Όσο υποχωρούν τα χώματα, όμως, δεν παρουσιάζεται κάτι άξιο λόγου. Δεν υπάρχει νεκρική κλίνη, δεν υπάρχει σαρκοφάγος, δεν υπάρχει μαρμάρινος θρόνος και έτσι δεν υπάρχουν -συνολικά- τα στοιχεία εκείνα που θα δώσουν ταυτότητα στο μνημείο.
 
Όσο για το θύρωμα, η επίσημη θέση του υπουργείου Πολιτισμού είναι: "Η υπόθεση εργασίας που είχε λεχθεί, βάσει γεωλογικής και σπηλαιολογικής έρευνας, ότι υπάρχει πιθανόν θύρωμα εντός του τρίτου θαλάμου 0,96 πλάτους, δεν επιβεβαιώνεται από την ανασκαφική εργασία. Η λαθεμένη εντύπωση δόθηκε καθώς στο σημείο αυτό έχει αφαιρεθεί μαρμάρινος ορθοστάτης".
news.gr

Συμπληρώνεται σιγά σιγά το παζλ της Αμφίπολης, αφού οι ανασκαφείς κατά τη διάρκεια των εργασιών τους το προηγούμενο διάστημα και ενώ έκαναν αποχωματώσεις στον τρίτο θάλαμο του τάφου βρήκαν τμήματα από τα φτερά των Σφιγγών τα οποία αποκαθίστανται πλήρως, τμήμα του λαιμού της μιας Σφίγγας αλλά και τμήματα του ψηφιδωτού που έλειπαν.

Παράλληλα, το υπουργείο Πολιτισμού δίνει για πρώτη φορά στη δημοσιότητα βίντεο από την ανασκαφή και συγκεκριμένα από τη στιγμή της αποκάλυψης του ψηφιδωτού, αλλά και σχεδιαστηκή αναπαράσταση των Σφιγγών της εισόδου ολόκληρες.

Τέλος, στα σημεία ενημέρωσης από την ανασκαφή που έχουν δοθεί ήδη στη δημοσιότητα σημειώνεται ότι, όπως διαπιστώθηκε από την ανασκαφή, δεν υπάρχει θύρωμα στον τέταρτο διαφρραγματικό τοίχο.

Το βίντεο με το ψηφιδωτό

Πρόκειται, ουσιαστικά, υλικό αμοντάριστο, σε συνοχή τα πλάνα, με φυσικούς ήχους, αφαιρώντας τις πολλές ώρες της ενδιάμεσης ανασκαφικής διαδικασίας. Η εργοταξιακή μορφή της ανασκαφής δεν επιτρέπει την επεξεργασία του υλικού, σε συνθήκες studio και έτσι το υλικό παρουσιάζεται , όπως καταγράφεται κατά την ψηφιακή τεκμηρίωση της ανασκαφής.

Τα φτερά των Σφιγγών

Επίσης, το ΥΠΠΟ έδωσε στη δημοσιότητα  φωτογραφίες από τα τμήματα των φτερών των Σφιγγών. Τα ευρεθέντα τμήματα επιτρέπουν την πλήρη αποκατάστασή τους. Σχετικό σχέδιο έχει εκπονηθεί από τον αρχιτέκτονα τoυ ΥΠΠΟΑ κ. Μ. Λεφαντζή και παρουσιάζεται, για πρώτη φορά, σήμερα.


Δεν υπάρχει πορτάκι στον τέταρτο τοίχο

Η υπόθεση εργασίας που είχε λεχθεί, βάσει γεωλογικής και σπηλαιολογικής έρευνας, ότι υπάρχει πιθανόν θύρωμα εντός του τρίτου θαλάμου-τέταρτου χώρου- 0,96 πλάτους, δεν επιβεβαιώνεται από την ανασκαφική εργασία. Η λαθεμένη εντύπωση δόθηκε καθώς στο σημείο αυτό έχει αφαιρεθεί μαρμάρινος ορθοστάτης. Επομένως, δεν υπάρχει θύρωμα στον τρίτο θάλαμο-τέταρτο χώρο.

Πιο βαθύς ο ο τρίτος θάλαμος

Σύμφωνα με την γεωλογική τομή, που είχε αποδείξει ότι το βάθος του τρίτου θαλάμου-τέταρτου χώρου είναι 7,53,-τουλάχιστον κατά 1,50 μ. βαθύτερα από τους προηγούμενους-η ανασκαφική εργασία συνεχίστηκε ως χτες κατά μισό μέτρο κάτω από την επιφάνεια του δαπέδου.

Κάτω από τους πωρόλιθους του δαπέδου, μέσα στην αφαιρούμενη επίχωση βρέθηκαν τμήματα των φτερών των Σφιγγών, ένα μέρος από τον λαιμό της δεύτερης Σφίγγας- ίδιας ποιότητας μαρμάρου και εφάμιλλης γλυπτικής αξίας-καθώς και τμήματα από το ελλείπον τμήμα του μοναδικού ψηφιδωτού, με την εικόνα της αρπαγής της Περσεφόνης από τον Πλούτωνα, που καλύπτει το δάπεδο του δεύτερου θαλάμου-τρίτου χώρου, πίσω από τις Καρυάτιδες.
 Η πρώτη άποψη της διεπιστημονικής ανασκαφικής ομάδας, που προκύπτει από τα μέχρι τούδε στοιχεία, που συγκροτεί η ως τώρα εικόνα της ανασκαφής, όπως η εύρεση της κεφαλής της ανατολικής Σφίγγας στον τρίτο θάλαμο, τέταρτο χώρο, πιθανότατα δίνει απάντηση στο ερώτημα : Αν η κατάχωση των χώρων, με άμμο, καθώς και οι τοίχοι σφράγισης έγιναν στον ίδιο χρόνο με την κατασκευή του ταφικού συγκροτήματος. Πιθανότατα η κατάχωση, αλλά και η κατασκευή του τοίχων σφράγισης, έγιναν σε υστερότερο χρόνο. Και αυτή η υπόθεση εργασίας απαιτεί συστηματική μελέτη.
Στον τρίτο θάλαμο-τέταρτο χώρο θα συνεχιστεί τις επόμενες μέρες η συστηματική αφαίρεση του αμμώδους χώματος.
Τεχνικές παρατηρήσεις
1. Υλοποιείται το σχέδιο για τη σύνταξη του μεσοπρόθεσμου προγράμματος των απαραίτητων εργασιών και μελετών ,ώστε το ταφικό συγκρότημα να μπορεί να παραμείνει ως έχει για διάστημα ενός έως και τριών ετών, λαμβάνοντας όλες τις επιπλέον φορτίσεις που μπορεί να δεχθεί (σεισμούς, χιονοπτώσεις, κλπ).
2. Θα πραγματοποιηθούν αλλαγές στις διατάξεις των μεταλλικών στερεωτικών υποστυλωμάτων, ώστε να επιτευχθεί η καλύτερη και αποτελεσματικότερη πρόσβαση των συνεργείων συντήρησης.
Σημείωση 1.
Αναλυτικά, θα δοθεί το πρόγραμμα των εργασιών στην επόμενη ενημέρωση, καθώς και ο χρόνος εντός του οποίου θα υλοποιηθούν οι δράσεις, που μπορεί να επιτρέψουν την ελεγχόμενη και ασφαλή επισκεψιμότητα στον χώρο.
Σημείωση 2.
Μετά την ενημέρωση από την κ. Α. Παναγιωταρέα για την πορεία των ανασκαφικών εργασιών, η Γ.Γ. του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού κ. Λ. Μενδώνη θα απαντήσει σε τυχόν ερωτήσεις των δημοσιογράφων. Θα αποσταλεί και το υλικό των απαντήσεων.

Αναμένονται ανακοινώσεις για την πορεία των ανασκαφών

Σημαντικές ανακοινώσεις για την πορεία των ανασκαφών στην Αμφίπολη αναμένονται σήμερα το απόγευμα από την επικεφαλής της ανασκαφικής ομάδας Κατερίνα Περιστέρη και την εκπρόσωπο Τύπου Άννα Παναγιωταρέα.

Συγκεκριμένα στις 16:00 θα γίνουν γνωστές πληροφορίες για την εξέλιξη των ερευνών καθώς οι αρχαιολόγοι βρίσκονται στον τρίτο θάλαμο και απομακρύνουν με προσοχή τα χώματα ώστε να διαπιστώσουν αν υπάρχει συνέχεια, πιθανότατα υπόγεια, ή αν το μνημείο σταματά εκεί.

Στόχος τους να φθάσουν στον τέταρτο διαφραγματικό τοίχο και συγκεκριμένα στην άκρη του, όπου βρίσκεται το μικρό πορτάκι των 0,96 μέτρων για να δουν το πού οδηγεί, το αν το μνημείο συνεχίζεται από εκεί και έπειτα υπογείως ή αν σταματά στον τρίτο θάλαμο.

Υπενθυμίζεται πως στο νέο βιβλίο της με τίτλο «Εικασίες, Βεργίνα-Αμφίπολη», η βυζαντινολόγος Ελένη Γλύκατζη-Αρβελέρ δείχνει τον Κάσσανδρο ως την απάντηση στο μυστικό του αρχαίου τάφου της Αμφίπολης.

«Πιστεύω ότι με το μνημείο της Αμφίπολης πρέπει να σχετίζονται επιφανείς, που είχαν δεσμούς λόγω καταγωγής ή λόγω δράσης με αυτή την πόλη. Πιθανότατα (να πω ασφαλώς;) ο ίδιος ο Κάσσανδρος και η γυναίκα του Θεσσαλονίκη» εκτιμά η βυζαντινολόγος, που εντόνως υποστηρίζει ότι «η μεγαλοπρέπεια του μνημείου συνάδει με τον χαρακτήρα του Κασσάνδρου.

newsbeast.gr

Η Ιστορία δεν μνημονεύει πάντα αυτούς που κινούν τα νήματα. Πολλές φορές λησμονεί , ξεχνάει και αφήνει για πάντα στην λήθη λεπτομέρειες, που όμως στην εποχή τους ήταν αυτές που μπορεί να άλλαξαν τον ρου ολόκληρης της Ιστορίας.
 
Ενώ το εντυπωσιακό μνημείο της Αμφίπολης αρχίζει σιγά – σιγά και σπάει την σιωπή του φανερώνοντας τα καλά κρυμμένα μυστικά του, δεν συμβαίνει το ίδιο και με την Ιστορία της εποχής.
 
Oι σχεδόν ανύπαρκτες πηγές μας αφήνουν στο σκοτάδι για το τι μπορεί να ακολούθησε του θανάτου του Μεγάλου Αλεξάνδρου, μία περίοδο που ταυτίζεται χρονολογικά με το μνημείο, καθώς είμαστε γύρω στο 320 π. Χ.Οι διαμάχες και οι κόντρες μεταξύ των διαδόχων πήραν ανεξέλεγκτες διαστάσεις, μετά τον θάνατο του στρατηλάτη, που η παρουσία του αποτελούσε εγγύηση ενότητας στο αχανές βασίλειο του.
 
Στο σημείο αυτό αξίζει μία επισήμανση: O Μέγας Αλέξανδρος για τους περισσότερους διαδόχους δεν ήταν παρά το «λάφυρο» για την δική τους εξουσία. Ο νεκρός όσο σημαντικός και αν είναι δεν παύει να είναι νεκρός. Πάνω στα δικά του κατορθώματα, άλλοι ήθελαν να χτίσουν την δική τους μικρή δόξα και άλλοι απλά επεδίωκαν να περάσει όσο το δυνατόν πιο γρήγορα στην λήθη, καθώς τα όσα είχε καταφέρει θα επισκίαζαν κάθε νέα προσπάθεια που θα γινόταν στο εξής, αφού οι κατακτήσεις του είχαν ήδη αρχίσει να ντύνονται με το πέπλο του μύθου.
 
Η μόνη που πενθούσε πραγματικά τον θάνατο του Αλεξάνδρου και το μόνο πουτην ενδιέφερε είναι να επιστρέψει στην Μακεδονία ο γιος της, ήταν η Ολυμπιάδα, όπως γράφει το parapolitika.gr. Και προφανώς θα έκανε τα πάντα για να επιστρέψει.

ΑΡΙΣΤΟΝΟΥΣ: ΤΟ ΠΡΟΣΩΠΟ - ΚΛΕΙΔΙ ΤΗΣ ΑΜΦΙΠΟΛΗΣ
 
Η εκστρατεία του Περδίκκα εναντίον του Πτολεμαίου με σκοπό να ανακτήσει την σορό του Μεγάλου Αλεξάνδρου, αποτυγχάνει παταγωδώς. Ο ίδιος ο Περδίκκας δολοφονείται από τους αξιωματικούς του , οι οποίοι αυτομολούν στο πλευρό του Πτολεμαίου. Και οι αξιωματικοί όμως του Περδίκκα δεν έχουν καλύτερη τύχη και θανατώνονται.
Διασώζεται όμως ένας. Το όνομα του άγνωστο στην Ιστορία. Πρόκειται για τον Αριστόνοα τον Πελλαίο . Ελάχιστες πληροφορίες έχουμε για αυτόν, αλλά γνωρίζουμε ίσως το πιο σημαντικό. Ότι ο Αριστόνους ο Πελλαίος διορίστηκε διοικητής της Αμφίπολης το 321 π. Χ. , ενώ διατηρούσε άριστες σχέσεις με την μητέρα του Μεγάλου Αλεξάνδρου , την Ολυμπιάδα, η οποία του είχε αναθέσει όλες τις πολεμικές επιχειρήσεις εναντίον του Κασσάνδρου.
Από τις ελάχιστες αναφορές που φτάνουν μέχρι εμάς για τον Αριστόνοα είναι από τον Αρριανό (6 βιβλίο, 28 κεφάλαιο, 4 παράγραφος) και από τον Διόδωρο τον Σικελιώτη (19 βιβλίο, 50 κεφάλαιο) . Σχετικά μας ενημερώνει πως ο "οΑριστόνους, ένας από τους σωματοφύλακες του Έλληνα στρατηλάτη, πήρε υπό τον έλεγχο του την Αμφίπολη. Η μητέρα του Μεγάλου Αλεξάνδρου, Ολυμπιάδα, του είχε αναθέσει τις πολεμικές επιχειρήσεις εναντίον του Κασσάνδρου. Ο τελευταίος έστειλε τον στρατό του εναντίον της Αμφίπολης υπό την ηγεσία του στρατηγού Κρατεύα. Ο Μακεδόνας στρατηγός εισέβαλε στην Βισαλτία. Ο Αριστόνους, έμπειρος στρατηγός, αρχικά απώθησε τα στρατεύματα του Κασσάνδρου και στην τελική μάχη που δόθηκε στην Βεδυνδία της Βισαλτίας, ο στρατός του Κρατεύα διαλύθηκε. Ο ίδιος ο Κρατεύας έπεσε στην μάχη»
Η πληροφορία είναι πολύ σημαντική: Μαθαίνουμε πως σε μία περίοδο που είναι πολύ πιθανόν, σύμφωνα με τους ανασκαφείς να έχει φτιαχτεί ο τύμβος της Αμφίπολης, δηλαδή το 321 π. Χ , παίρνει τα ηνία της πόλης ένας πρώην σωματοφύλακας του Μεγάλου Αλεξάνδρου και άνθρωπος εμπιστοσύνης της μητέρας του Ολυμπιάδας, ο οποίος ήταν σε ανοιχτή κόντρα με τον Κάσσανδρο. Οι πηγές αναφέρουν μάλιστα τον Αριστόνοα, ως αριστοκρατικής καταγωγής και πιστό στα Μακεδονικά ήθη και έθιμα. Αυτός ήταν πιθανότατα και ο λόγος που είχε πάει με τον πλευρό του Περδίκκα και όχι του Πτολεμαίου, καθώς ο τελευταίος ήταν ο «αντάρτης» με σημερινούς όρους.

Η ΠΛΕΚΤΑΝΗ ΤΗΣ ΟΛΥΜΠΙΑΔΑΣ
Η τοποθέτηση του Αριστόνοα ως διοικητή της Αμφίπολης δεν πρέπει να είναι καθόλου τυχαία και είναι πιθανόν να έχει την σφραγίδα της Ολυμπιάδας.Πότε όμως μπορεί να πάρθηκε αυτή η απόφαση και για ποιο λόγο;
 
Μετά την λήξη των «εχροπραξιών» μεταξύ Περδίκκα – Πτολεμαίου, γίνεται η σύσκεψη στον Τριπαράδεισο, εκείνη την εποχή, για την οποία δεν γνωρίζουμε καθόλου τι αποφασίστηκε, αφού λείπουν οι αρχαίες πηγές.Εκεί προφανώς έγινε κάποια συμφωνία για να «πέσουν οι τόνοι» , μοιράστηκε σε κομμάτια η αυτοκρατορία και στα ελάχιστα που μας έχουν σωθεί από τον Διόδωρο τον Σικελιώτη, ξέρουμε ότι αποφασίστηκε η επιστροφή των βασιλιάδων στην Μακεδονία. Τα γεγονότα πάντως έχουν μία αλληλουχία και μία χρονική σύνδεση μεταξύ τους που μας επιτρέπει να κάνουμε την εξής εικασία:
 
Στην σύσκεψη τέθηκε και το βασικό αίτημα της Ολυμπιάδας για επιστροφή του νεκρού Αλέξανδρου στην Μακεδονία. Για την εκτέλεση του συγκεκριμένου σχεδίου ορίστηκε διοικητής ο Αριστόνοας, ο οποίος είχε στενή σχέση με την μητέρα του Αλεξάνδρου. Στην ίδια σύσκεψη αποφασίστηκε η κατασκευή του τύμβου της Αμφίπολης με «εκτελεστή» τον Πτολεμαίο και σχεδιαστή τον Δεινοκράτη. Αν μεταφέρθηκε τελικά ο Αλεξανδρος στην Αμφίπολη δεν το ξέρουμε. Είναι πάντως πολύ πιθανόν η δημιουργία του τύμβου να έγινε για αυτόν.
 
Οι Αιγές ήταν εντελώς ξένες πλέον για την Ολυμπιάδα,  που εάν τυχόν ο Αλέξανδρος επέστρεφε στην Μακεδονία θα έπρεπε να βρεθεί ένα άλλο μέρος για να γίνει η ταφή του. Για αυτό εκείνη όρισε διοικητή έναν έμπιστο δικό της άνθρωπο , τον Αριστόνοα, που είχε τιμηθεί και από τον γιο της με το υψηλό αξίωμα του σωματοφύλακα, ώστε να εκτελέσει το μυστικό σχέδιο της ταφής του Αλεξάνδρου.
 
Η Αμφίπολη εξυπηρετούσε και έναν ακόμη σκοπό: Ήταν λιμάνι και δεν θα γινόταν αντιληπτή η μεταφορά του υψηλού νεκρού και δεν θα προκαλούσε νέα πάθη,  καθώς δεν θα περνούσε καθόλου κάποια νεκρική πομπή από στεριά.
 
Όποιος έχει επισκεφτεί την Αμφίπολη σήμερα, θα έχει διαπιστώσει πως το λιμάνι της δεν απέχει παρά ελάχιστα από το σημείο που έχει φτιαχτεί ο τύμβος.
 
Σε όλα αυτά θα πρέπει να συνυπολογίσουμε ένα ακόμα στοιχείο: H Ολυμπιάδα, ήταν μία γυναίκα που πετύχαινε πάντα αυτό που ήθελε. Έτσι περιγράφεται από τις ιστορικές πηγές και έχει συνδεθεί με ουκ ολίγες δολοπλοκίες, όπως η δολοφονία του συζύγου της, η δηλητηρίαση του Φίλιππου του Αριδαίου, που του άφησε και την πνευματική αναπηρία, ενώ ήταν ιέρεια στα Καβείρια μυστήρια για τα οποία ελάχιστα πράγματα γνωρίζουμε , καθώς καλύπτονται από έντονο μυστήριο. Προφανώς για να επιστρέψει ο Αλέξανδρος στην Μακεδονία θα έκανε τα πάντα , ακόμα και μια τόσο υψηλού επιπέδου συνωμοσία.
 

ferriesingreece2

kalimnos

sportpanic03

 

 

eshopkos-foot kalymnosinfo-foot kalymnosinfo-foot nisyrosinfo-footer lerosinfo-footer mykonos-footer santorini-footer kosinfo-foot expo-foot