ΟΤΑΝ Η ΑΡΙΣΤΕΡΑ ΜΟΙΡΑΖΕΙ ΔΩΡΑ ΣΕ ΠΟΛΥΕΘΝΙΚΕΣ
ΓΙΩΡΓΟΣ ΠΑΛΑΙΤΣΑΚΗΣ

Σκανδαλώδη διάταξη, η οποία έχει ως συνέπεια την οριστική απαλλαγή ελληνικών ανώνυμων εταιρειών που είναι θυγατρικές πολυεθνικών ομίλων από την υποχρέωση πληρωμής τέλους για χαρτόσημο συνολικού ύψους πολλών εκατομμυρίων ευρώ, για τα ομολογιακά τους δάνεια, τα οποία καλύφθηκαν εξ ολοκλήρου από τις μητρικές τους εταιρίες, πέρασε η κυβέρνηση της… Αριστεράς στα… μουλωχτά, με το ν. 4548/2018, τον οποίο ψήφισε το φετινό Ιούνιο στη Βουλή.

Με τη διάταξη αυτή επιλύθηκε προς όφελος των συμφερόντων των πολυεθνικών ομίλων και των ελληνικών θυγατρικών τους μια νομική εκκρεμότητα 11,5 ετών, η οποία αφορούσε στην ερμηνεία των διατάξεων του ν. 3156/2003 για τα ομολογιακά δάνεια τα οποία απαλλάσσονται από το τέλος χαρτοσήμου.

Η γνωμοδότηση
Με γνωμοδότηση του Β’ Τμήματος του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους που είχε εκδοθεί από τον Νοέμβριο του 2006, είχε γίνει δεκτό ότι το Δημόσιο έχει δικαίωμα να επιβάλλει τέλος χαρτοσήμου σε κάθε ομολογιακό δάνειο που εκδίδει εδρεύουσα στην Ελλάδα θυγατρική ανώνυμη εταιρία και διαθέτει εξ ολοκλήρου στη μητρική της εταιρεία.

Συγκεκριμένα, με την υπ’ αριθμόν 514/2006 γνωμοδότηση που εξέδωσε στις 16-11-2006 το Β’ Τμήμα του ΝΣΚ, απεφάνθη ότι σε κάθε τέτοια περίπτωση δανείου, οι ομολογίες, οι οποίες εκδίδονται από την εδρεύουσα στην Ελλάδα ανώνυμη εταιρία, διατίθενται σε έναν μόνο δανειστή (στη μητρική εταιρία), γεγονός το οποίο δεν συνάδει με το νομοθετικό ορισμό του «ομολογιακού δανείου», όπως αυτός διατυπώνεται στην παράγραφο 1 του άρθρου 1 του ν. 3156/2003. Ως εκ τούτου ένα τέτοιο δάνειο δεν μπορεί να θεωρηθεί «ομολογιακό» ώστε να ενταχθεί στις φορολογικές απαλλαγές που προβλέπει το άρθρο 14 του ν. 3156/2003 και το Δημόσιο έχει το δικαίωμα να επιβάλει επί του δανείου αυτού τέλος χαρτοσήμου.

Με τη γνωμοδότηση αυτή έκλεινε ένα τεράστιο παράθυρο φοροαποφυγής και απώλειας εσόδων ύψους πολλών εκατομμυρίων ευρώ για τον κρατικό προϋπολογισμό, καθώς πολλές ελληνικές θυγατρικές πολυεθνικών, για να μην πληρώνουν τέλος χαρτοσήμου στο Ελληνικό Δημόσιο για το δανεισμό τους από τις μητρικές τους εταιρίες στο εξωτερικό «παρουσίαζαν» τα δάνεια από τις μητρικές τους ως ομολογιακά, τα οποία σύμφωνα με το άρθρο 14 του ν. 3156/2003 απαλλάσσονταν από το τέλος χαρτοσήμου και κάθε άλλο τέλος και φόρο υπέρ του Ελληνικού Δημοσίου!

Το… κενό
Ωστόσο, η γνωμοδότηση αυτή παρέμενε μέχρι και τις αρχές του 2018 εκκρεμής, δηλαδή δεν είχε γίνει αποδεκτή, αλλά ούτε και μη αποδεκτή από το υπουργείο Οικονομικών. Το αποτέλεσμα ήταν επί 11,5 χρόνια να υπάρχει ένα καθεστώς ασαφές σχετικά με τα συγκεκριμένα δάνεια. Πολλοί ελεγκτές όμως για να είναι εντάξει ως δημόσιοι λειτουργοί αποφάσιζαν να επιβάλουν πρόστιμα-μαμούθ όταν κατά τη διάρκεια ελέγχων σε υποθέσεις τέτοιων «ομολογιακών» δανείων διαπίστωναν ότι δεν έχει αποδοθεί τέλος χαρτοσήμου. Ετσι λοιπόν υπήρχαν σε εκκρεμότητα πολλές τέτοιες υποθέσεις ελέγχων και προστίμων και τα ποσά που διεκδικούσε το Ελληνικό Δημόσιο από τις θυγατρικές πολυεθνικών έφθαναν πλέον σε ύψος εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ.

Τον Μάρτιο του τρέχοντος έτους, η Φορολογική Διοίκηση -λειτουργούσα πλέον υπό τη μορφή της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ)- απηύθυνε ξανά στο Β’ Τμήμα του ΝΣΚ το ερώτημα αν στην έννοια των απαλλασσόμενων από τη φορολογία ομολογιακών δανείων του ν. 3156/2006 εμπίπτει, μεταξύ άλλων, η περίπτωση κατά την οποία ανώνυμη εταιρία εκδίδει ομολογιακό δάνειο και το σύνολο των ομολογιών περιέρχεται σε έναν ομολογιούχο δανειστή. Αυτή τη φορά, το Β’ Τμήμα του ΝΣΚ απεφάνθη, με την υπ’ αριθμόν 43/2018 γνωμοδότηση ότι στην έννοια του φοροαπαλλασσόμενου με βάση τις διατάξεις του άρθρου 14 του ν. 3156/2003 εμπίπτει κάθε ομολογιακό δάνειο ανεξαρτήτως του εάν οι ομολογιούχοι είναι πολλοί ή ένας, αρκεί να είναι πολλές οι εκδιδόμενες ομολογίες.

Ωστόσο και αυτή η γνωμοδότηση παρέμενε εκκρεμής, καθώς ο αρμόδιος για να την προσυπογράψει ή να την απορρίψει διοικητής της ΑΑΔΕ, Γ. Πιτσιλής, δεν έκανε τίποτε από τα δύο.

Αποδοχή…
Τελικά, το θέμα ρυθμίστηκε νομοθετικά προς όφελος των θυγατρικών των πολυεθνικών ομίλων από την κυβέρνηση της… Αριστεράς, με το νόμο 4548/2018 για τις ανώνυμες εταιρίες, που ψηφίστηκε από τη Βουλή τον περασμένο Ιούνιο. Στην παράγραφο 1 του άρθρου 59 του νόμου αυτού προβλέπεται ότι: «Η ανάληψη του ομολογιακού δανείου από ένα πρόσωπο ή η συγκέντρωση όλων των ομολογιών σε έναν ομολογιούχο, καθώς και η ενσωμάτωση του δανείου σε μία ομολογία δεν αίρουν το χαρακτήρα του δανείου ως ομολογιακού».

Δηλαδή με τη διάταξη αυτή έγινε δεκτό ότι ακόμη και αν ο κάτοχος των ομολογιών είναι ένας, το δάνειο δεν χάνει το χαρακτήρα του ομολογιακού, οπότε και στην περίπτωση αυτή δεν υφίσταται υποχρέωση καταβολής τέλους χαρτοσήμου για την εκδότρια ανώνυμη εταιρία. Με τη νομοθετική αυτή «τακτοποίηση» του ζητήματος, το Δημόσιο έχασε οριστικά το δικαίωμα να βεβαιώσει προς είσπραξη ποσά τέλους χαρτοσήμου και προστίμων εκπρόθεσμης καταβολής συνολικού ύψους πολλών εκατομμυρίων ευρώ σε μεγάλο αριθμό ελληνικών ανωνύμων εταιριών που είναι θυγατρικές πολυεθνικών και έχουν εκδώσει τέτοια ομολογιακά δάνεια προς τις μητρικές τους στο εξωτερικό, έχουν δηλαδή δανειστεί με τον τρόπο αυτό κεφάλαια μεγάλου ύψους από τις μητρικές τους.

Από την έντυπη έκδοση του Ελεύθερου Τύπου