Η συμφωνία της 18ης Μαρτίου για το προσφυγικό, που επετεύχθη μετά από μαραθώνιο «παζάρι» των Ευρωπαίων με την Τουρκία, δεν υπήρξε ποτέ καλή, ούτε χαρακτηριζόταν από τις αρχές της αλληλεγγύης και του ανθρωπισμού -γι' αυτό, άλλωστε, τόσο ο ΟΗΕ όσο και μια σειρά διεθνείς φορείς και οργανώσεις είτε έσπευσαν εξαρχής να πάρουν αποστάσεις είτε την κατήγγειλαν ανοιχτά.

Η αλήθεια, ωστόσο, είναι ότι ειδικά για την Ε.Ε., υπήρξε μια κάποια λύση, μιας και στο διάστημα που μεσολάβησε, ο αριθμός των προσφύγων που κατάφεραν να διασχίσουν το Αιγαίο και να φτάσουν στα ελληνικά νησιά έχει σαφώς μειωθεί.

Προφανώς δε, αυτό είναι κάτι που οφείλεται πρωτίστως στην Άγκυρα, η οποία έλαβε δραστικά μέτρα -συμπεριλαμβανομένης της εντολής για «πυρ στο ψαχνό» απέναντι σε όσους πρόσφυγες επέμεναν να περάσουν τα σύνορα με τη Συρία και αρνούνταν να υπακούσουν στις εντολές. Όμως, στις Βρυξέλλες, το Βερολίνο και τις άλλες πρωτεύουσες δεν έδειξαν ούτε στιγμή να ενοχλούνται ιδιαιτέρως από τέτιου είδους πληροφορίες και αποκαλύψεις, θεωρώντας τα προφανώς «παράπλευρες απώλειες» μιας συμφωνίας, η οποία έδειχνε να φέρνει αποτελέσματα σε σχέση με τον στόχο που είχε τεθεί: λιγότεροι πρόσφυγες στην Ευρώπη, με κάθε κόστος.

Είναι αναμενόμενο, λοιπόν, οι όποιες αρρυθμίες στην εφαρμογή της εν λόγω συμφωνίας να προκαλούν ταραχή και εκνευρισμό στα ευρωπαϊκά επιτελεία. Πολύ περισσότερο, μάλιστα, όταν δεν αποκλείεται ακόμη και να ναυαγήσει, μετά την ανοιχτή ρήξη των δύο πλευρών (που πάντως, δεν αποτέλεσε κεραυνό εν αιθρία...) στην υπόθεση της κατάργησης της βίζας για τους Τούρκους πολίτες, οι οποίοι ταξιδεύουν στις χώρες της Γηραιάς Ηπείρου που ανήκουν στη Ζώνη του Σένγκεν.

Τυπικά, η διαφωνία έγκειται στη μη συμμόρφωση της Άγκυρας με ένα από τα 72 κριτήρια που έχει θεσπίσει η Ε.Ε. για οποιαδήποτε χώρα επιθυμεί την κατάργηση της βίζας: την εναρμόνιση της τουρκικής αντιτρομοκρατικής νομοθεσίας με το ισχύον ευρωπαϊκό θεσμικό πλαίσιο.

Ο Ταγίπ Ερντογάν και ο αρμόδιος υπουργός, Βολκάν Μποζκίρ, διεμήνυσαν αυτή την εβδομάδα, με τον πιο κατηγορηματικό τρόπο, ότι δεν προτίθενται να προχωρήσουν σε καμία αλλαγή σε αυτό το επίπεδο. Μάλιστα, ο Τούρκος πρόεδρος προχώρησε ακόμη παραπέρα, εξαπολύοντας σφοδρή επίθεση στους Ευρωπαίους και χαρακτηρίζοντας τις χώρες τους ως «παράδεισους για τρομοκράτες» -με το επιχείρημα ότι επιτρέπουν τη λειτουργία και δράση μορφωμάτων φίλα προσκείμενων προς το κουρδικό PKK, με το οποίο η Τουρκία βρίσκεται σε πόλεμο εδώ και μήνες.

Η κίνηση αυτή, όπως ήταν φυσικό, προκάλεσε έντονες αντιδράσεις και από ευρωπαϊκής πλευράς. Αξιωματούχοι από όλες σχεδόν τις χώρες και το σύνολο του πολιτικού φάσματος έσπευσαν να κάνουν λόγο για ανοιχτό εκβιασμό, ενώ ορισμένοι δεν δίστασαν να χαρακτηρίσουν τον Ερντογάν «δικτάτορα».

Από την πλευρά του, ο (Γερμανός) πρόεδρος της Ευρωβουλής, Μάρτιν Σουλτς, αρνήθηκε ακόμη και να φέρει προς συζήτηση στο σώμα την υπόθεση της βίζας, κατηγορώντας την Άγκυρα ότι δεν εφαρμόζει τα συμφωνηθέντα.
Είναι φανερό, πλέον, πως το κλίμα στις διμερείς σχέσεις βαραίνει επικίνδυνα και οι πιθανότητες το προσφυγικό να βρεθεί και πάλι στην πρώτη γραμμή της ευρωπαϊκής επικαιρότητας (από τη διεθνή δεν είχε ποτέ φύγει...) αυξάνουν σημαντικά. Ο «σουλτάνος» Ερντογάν, μετά και τον εξαναγκασμό του Αχμέτ Νταβούτογλου σε παραίτηση, προβάλλει νέες απαιτήσεις, ποντάροντας στη στρατηγική θέση της χώρας του και τα εσωτερικά προβλήματα της Ευρώπης. Μόνο που αυτή τη φορά, τα περιθώρια της ισχυρότερης συμμάχου του -της Άγκελα Μέρκελ- να ελιχθεί και να τον ικανοποιήσει είναι σαφώς πιο περιορισμένα, όπως αποδεικνύουν οι εξελίξεις στη γειτονική Αυστρία, αλλά και οι πιέσεις που δέχεται η ίδια καθώς μετά το καλοκαίρι η Γερμανία εισέρχεται σε προεκλογική περίοδο.

Έτσι και παρά τις επίσημες διαβεβαιώσεις ότι η συμφωνία με την Τουρκία δεν είναι νεκρή και δεν υπάρχει άλλος δρόμος από την πλήρη εφαρμογή της, στα επιτελεία των Βρυξελλών έχουν αρχίσει ήδη να καταστρώνονται εναλλακτικά σχέδια -τα οποία αφορούν άμεσα και ευθέως και την Ελλάδα. Ένα από αυτά αφορά στη μετατροπή ουσιαστικά των νησιών του ανατολικού Αιγαίου σε «ζώνες ασφαλείας», με περιορισμένη πρόσβαση και αυστηρότατους ελέγχους, από αέρος και θαλάσσης, έτσι ώστε οι πρόσφυγες που θα πατούν το πόδι τους σε αυτά να μην έχουν πρακτικά τη δυνατότητα να φτάσουν στην ηπειρωτική Ελλάδα.

Σε μια τέτοια περίπτωση, η Κομισιόν είναι διατεθειμένη να κατευθύνει και μεγάλο μέρος των κονδυλίων που προορίζονταν για την Άγκυρα με βάση τη συμφωνία -3+3 δισ. ευρώ- προς την Αθήνα, αλλά και να αυξήσει τον αριθμό των Ευρωπαίων αξιωματούχων και των τεχνικών μέσων που θα διατεθούν στην περιοχή. Όσο για τον τουρισμό, θα μετακομίσει κάπου αλλού...

imerisia.gr