Αξιότιμε κ. Πρωθυπουργέ,
Είναι η πρώτη φορά από την ανάληψη των καθηκόντων σας που επιδιώκω μία επικοινωνία μαζί σας για το θέμα του προσφυγικού, καθώς ανάμενα και εγώ όπως και οι ομόλογοί μου των λοιπών νησιών που επηρεάζονται, την εξαγγελία των πρωτοβουλιών της νέας κυβέρνησης. Ανέμενα όπως ήταν φυσικό να κατατεθεί μία δέσμη μέτρων ανακούφισης των νησιών και μία συνολική αλλαγή στρατηγικής της κυβέρνησης, που θα αποβλέπει στη δίκαιη κατανομή των βαρών τόσο εντός της Ελλάδος, όσο και μεταξύ των νησιών. Κυρίως όμως ανέμενα να προηγηθεί ένας έντιμος διάλογος με τις τοπικές κοινωνίες, ώστε να μην αιφνιδιάζονται οι τελευταίες και να μην βρίσκονται αντιμέτωπες με προειλημμένες αποφάσεις. Αντ’ αυτού ενημερώθηκα προ ολίγων ημερών και από δημοσιεύματα την πρόθεση της κυβέρνησης να εγκαταστήσει νέες, «κλειστού τύπου» δομές, στα νησιά που μέχρι σήμερα φιλοξενούν Κέντρα Υποδοχής και Ταυτοποίησης, μεταξύ αυτών και στη Λέρο. Πρόκειται για χειρισμό που βρίσκει το Δήμο Λέρου αντίθετο, τόσο επί της διαδικασίας που έχει τηρηθεί μέχρι στιγμής (χωρίς να έχει προηγηθεί δηλαδή συγκεκριμένη, ολοκληρωμένη πρόταση προς δημόσια διαβούλευση), όσο και επί της ουσίας, τουλάχιστον στο βαθμό που μπορούμε να αξιολογήσουμε μία πρόταση που είναι ελλιπής και «θολή» ως προς τα βασικά της χαρακτηριστικά.
Σε ό,τι αφορά στο διαδικαστικό σκέλος, οφείλω να διαμαρτυρηθώ διότι η κοινοποίηση των προθέσεών σας έγινε καταρχήν στους επικεφαλής της δευτεροβάθμιας αυτοδιοίκησης και όχι κατευθείαν στις τοπικές κοινωνίες, οι οποίες υφίστανται τα επίχειρα της προσφυγικής κρίσης και οι οποίες εκπροσωπούνται θεσμικός μόνο από τους κατά τόπους Δήμους. Είναι αυτονόητο ότι ο Δήμος Λέρου δεν έχει εκχωρήσει το δικαίωμα διαπραγμάτευσης με την ελληνική κυβέρνηση στον Περιφερειάρχη Νοτίου Αιγαίου, γι’ αυτό και δεν υιοθετούμε καμία από τις δεσμεύσεις που ο ίδιος ενδεχομένως έχει αναλάβει απέναντί σας.
Ο Δήμος Λέρου αναμένει το ταχύτερο δυνατόν μια σειρά από διευκρινίσεις επί των εξής θεμάτων:
• εάν πρόκειται στο νησί μας να λειτουργούν παράλληλα τόσο το Κέντρο Υποδοχής & Ταυτοποίησης, όσο και η «κλειστού τύπου», νέα δομή
• ποια θα είναι η δυναμικότητα εκάστης δομής και ποια θα είναι τα εχέγγυα προκειμένου να μην γίνονται υπερβάσεις στον αριθμό των ανθρώπων που θα στεγάζονται σε αυτές
• ποια θα είναι η τοπική αρμοδιότητα των δομών αυτών
• πού ακριβώς πρόκειται να εγκατασταθεί η κάθε δομή
• εάν έχει ληφθεί μέριμνα προκειμένου να μην παρακωλύεται η λειτουργία της ψυχιατρικής κλινικής και των αντίστοιχων δομών του Κ.Θ. – Κ.Υ. Λέρου

Σε κάθε περίπτωση, δράττομαι της ευκαιρίας να σας υποβάλω σε αδρές γραμμές τις θέσεις της τοπικής κοινωνίας, έτσι όπως αυτές έχουν διαμορφωθεί διαχρονικώς μετά από αλλεπάλληλες αποφάσεις του Δημοτικού μας Συμβουλίου και οι οποίες έχουν σε γενικές γραμμές ως εξής:
¬ θα πρέπει να τηρηθεί η αρχή της δίκαιης κατανομής των βαρών και η αρχή της αλληλεγγύης τόσο εντός της ελληνικής επικράτειας, όσο και μεταξύ των νησιών. Είναι απαράδεκτο και προκλητικό συνάμα, από ολόκληρο το νότιο Αιγαίο να σηκώνουν το βάρος δύο νησιά, η Λέρος και η Κως, την ίδια στιγμή που το μεγαλύτερο σε έκταση και πληθυσμό νησί της Δωδεκανήσου, η Ρόδος, δεν διαθέτει καμία αντίστοιχη δομή φιλοξενίας. Το ίδιο ισχύει και για όλα τα υπόλοιπα νησιά στο μέτρο και στο βαθμό που αναλογεί στο καθένα. Όπως εσείς αξιώνετε στις συνόδους κορυφής της Ε.Ε. την ευρωπαϊκή αλληλεγγύη για το ίδιο ζήτημα, ώστε να μεν επωμίζονται το πρόβλημα 2-3 χώρες «πρώτης γραμμής», έτσι και εμείς αξιώνουμε την αλληλεγγύη εντός των συνόρων της χώρας μας, ώστε να μην επωμίζονται το πρόβλημα 5 νησιά πρώτης γραμμής
¬ αντί να προσανατολιζόμαστε σε φαραωνικών διαστάσεων καταυλισμούς με απάνθρωπες συνθήκες σε δύο μόνο νησιά, θα έπρεπε να μεριμνήσουμε ώστε να υπάρχουν σε όλα ανεξαιρέτως τα κατοικημένα νησιά μικρές, ανθρώπινες δομές, με γνώμονα την έκταση και τον πληθυσμό εκάστου. Με τον τρόπο αυτό θα υπάρχει διάχυση των μεταναστευτικών ροών σε περισσότερους προσωρινούς τόπους φιλοξενίας και θα επικρατούν αν μη τι άλλο ανθρώπινες και αξιοπρεπείς συνθήκες διαβίωσης για αυτούς τους ανθρώπους, χωρίς «γκέτο» και κοινωνικές εντάσεις
¬ δεν μπορεί να γίνει αποδεκτή η παράλληλη λειτουργία περισσοτέρων της μιας δομής σε ένα τόσο μικρό νησί όπως η Λέρος
¬ δεν μπορεί να γίνει αποδεκτή η λειτουργία μίας φυλακής σε ένα νησί 8.000 κατοίκων όπως η Λέρος, αφού – ας μην αυταπατώμεθα – η «κλειστού τύπου» δομή στην πραγματικότητα δεν είναι τίποτε άλλο από ένας ευφημισμός για μία φυλακή. Η πρώτη και τελευταία φορά που είχαμε στο νησί μας ανθρώπους υπό καθεστώς στέρησης ελευθερίας ήταν κατά την περίοδο της δικτατορίας, με τους πολιτικούς κρατούμενους, και δεν επιθυμούμε να έχουμε ποτέ ξανά κάτι αντίστοιχο
¬ οφείλουμε να λάβουμε επιτέλους υπόψιν το σοβαρό κίνδυνο που εγκυμονεί η γειτνίαση των ψυχιατρικών δομών, με αυτές του Κ.Υ.Τ. Επιστήμονες και νοσηλευτικό προσωπικό εδώ και χρόνια έχουν επισημάνει τα προβλήματα και τις καταστροφικές συνέπειες από τη συνύπαρξη δύο ευπαθών ομάδων (ψυχασθενών και προσφύγων) στον ίδιο χώρο
¬ τέλος, οφείλουμε να λάβουμε υπόψιν την γεωγραφική, πληθυσμιακή και ιστορική ιδιαιτερότητα του νησιού: είμαστε ένα πολύ μικρό νησί σε έκταση και πληθυσμό σε σχέση με τα άλλα τέσσερα που «φιλοξενούν» hotspot, δηλ. τη Λέσβο, τη Χίο, τη Σάμο και την Κω. Επίσης είμαστε ένα νησί που φέρει ένα πολύ μεγάλο στίγμα ως τόπος εξορίας των πολιτικών κρατουμένων και παλαιών κακών πρακτικών στη νοσηλεία ψυχικώς πασχόντων. Δυστυχώς ήταν το ελληνικό κράτος που μας επέλεξε – άγνωστο με ποια κριτήρια – να ανταποκριθούμε στο ρόλο και του τόπου προσωρινής φιλοξενίας κατατρεγμένων ανθρώπων. Είναι προφανές ότι αυτό το καινούριο βάρος δεν μπορούμε να το σηκώσουμε και δεν θα ανεχθούμε να ολοκληρωθεί η ιδρυματοποίηση της τοπικής μας κοινωνίας μέσω της επέκτασης παλαιών δομών ή/και της ίδρυσης νέων, ανοικτών ή μη.

Κύριε πρωθυπουργέ,
Από την πρώτη στιγμή που ανέκυψε προ τετραετίας το προσφυγικό πρόβλημα, όλη η κοινωνία του μικρού νησιού της Λέρου έσπευσε να στηρίξει την εθνική προσπάθεια, την ίδια ώρα που άλλα μέρη της Ελλάδας επωφελούνταν σε τουριστικό και αναπτυξιακό επίπεδο. Ήρθε πιστεύουμε η ώρα να γίνουν επιτέλους πράξη οι εξαγγελίες για δικαιοσύνη και αλληλεγγύη στην αντιμετώπιση αυτού του εθνικού προβλήματος. Σε κάθε περίπτωση δηλώνουμε ότι είμαστε έτοιμοι να προχωρήσουμε σε ένα γόνιμο και παραγωγικό διάλογο για το θέμα, χωρίς μεσάζοντες και με ειλικρίνεια προθέσεων.

Με εκτίμηση,
Ο Δήμαρχος Λέρου,

Κόλιας Μιχάλης