Οριζόντια μείωση της πληρωτέας ετήσιας εισφοράς που καταβάλουν οι δήμοι κατά 21,2%,  είναι η τιμολογιακή πολιτική για το 2023 που αποφάσισε, κατά πλειοψηφία, η τακτική γενική συνέλευση των μετόχων του Φορέα Διαχείρισης Στέρεων Αποβλήτων (ΦΟΔΣΑ) Νοτίου Αιγαίου, η οποία πραγματοποιήθηκε χθες στην αίθουσα συνεδριάσεων του δημοτικού συμβουλίου Ρόδου και από την οποία δεν έλειψαν οι υψηλοί τόνοι και οι εντάσεις.

 

 

Μετά από περίπου τρεις ώρες συνεδρίασης και ενώ είχαν προηγηθεί αντιπαραθέσεις, έντονες κάποιες φορές, μεταξύ του περιφερειάρχη και προέδρου του ΦΟΔΣΑ (σ.σ. ο οποίος προήδρευσε και της συνεδρίασης), κ. Γιώργου Χατζημάρκου, και του δημάρχου Πάρου, κ. Μάρκου Κοβαίου και της αντιδημάρχου Καθαριότητας, Πρασίνου και Ανακύκλωσης του δήμου Σύρου-Ερμούπολης, κ. Αγγελικής Πρίντεζη, τελικά μετά από πρόταση του δημάρχου Ρόδου και προέδρου της ΠΕΔ Νοτίου Αιγαίου, κ. Αντώνη Καμπουράκη, προς τον κ. Χατζημάρκο να μειωθεί κατά 25% η συνολική πληρωτέα εισφορά που καταβάλλουν οι δήμοι όχι μόνο στον ΦΟΔΣΑ αλλά και στην Κεντρική Διοίκηση για διάφορα τέλη, βρέθηκε η χρυσή τομή στην οριζόντια μείωση της τάξεως του 21,2% για το 2023.

Εκείνο που αναδείχθηκε κατά τη συνεδρίαση ήταν από τη μία πλευρά μερίδα δημάρχων-δήμων που αντιδρούν λέγοντας ότι αδυνατούν να πληρώσουν και γενικά ότι όλοι οι δήμαρχοι αυτή τη δύσκολη περίοδο δέχονται πιέσεις από τους δημότες τους και από την άλλη,  συνάδελφοί τους που πιστεύουν στον φορέα και θεωρούν ότι τόσα χρόνια δεν είχε γίνει διαχείριση των απορριμμάτων και, κατά κάποιο τρόπο, το  πρόβλημα «έσκασε» στα χέρια τους και βέβαια αυτή της Διοίκησης του ΦΟΔΣΑ, όπως την εξέφρασε ο κ. Χατζημάρκος ο οποίος τους παρέπεμψε στα συνδικαλιστικά τους όργανα και την Κεντρική Διοίκηση.

 

Η συνεδρίαση
Τα θέματα της συνεδρίασης ήταν δέκα και ανάμεσά τους ήταν τα εξής: η έγκριση απολογισμού τιμολογιακής πολιτικής και εισφορών μελών ΦΟΔΣΑ Νοτίου Αιγαίου, η έγκριση επικαιροποίησης –τροποποίησης τιμολογιακής πολιτικής  ΦΟΔΣΑ Νοτίου Αιγαίου οικονομικού έτους 2022, η έγκριση του Τεχνικού Προγράμματος οικονομικού έτους 2023, όπως και του προϋπολογισμού καθώς και η έγκριση της τιμολογιακής πολιτικής και εισφορών των μελών του για το 2023.

Παρόντες στη συνεδρίαση (σ.σ. εκτός από τους παραπάνω) ήταν: ο δήμος Θήρας δια του δημάρχου του κ. Σιγάλα, ο δήμος Καλυμνίων δια του δημάρχου του κ. Διακομιχάλη, ο δήμος Κω δια του δημάρχου του κ. Νικηταρά,  ο δήμος Λειψών δια του δημάρχου του κ. Μάγγου, ο δήμος Μύλου δια του δημάρχου του κ. Μικέλη, ο δήμος Μυκόνου δια της αντιδημάρχου κ. Σαμψούνη, ο δήμος Νισύρου δια του δημάρχου κ. Χριστοφή Κορωναίου, ο δήμος Φολεγάνδρου δια τη δημάρχου κ. Ευθαλίας Παπαδοπούλου, ο δήμος Χάλκης δια του δημάρχου κ. Άγγελου Φραγκάκη, ο δήμος Τήλου δια του κ. Στάθη Κοντού, ο δήμος Αμοργού δια του δημάρχου κ. Ελευθέριου Καραΐσκου ενώ ο δήμος Καρπάθου εκπροσωπήθηκε αργότερα δια του αντιδημάρχου κ. Παραγιού. Δηλαδή, στη γ.σ. παρίστατο σχεδόν το 88% του μετοχικού κεφαλαίου της Εταιρίας. Παρών ήταν και ο αντιπεριφερειάρχης Κυκλάδων κ. Γιώργος Λεονταρίτης καθώς και σύμβουλοι του ΦΟΔΣΑ.

 

Ξεκινώντας η συνέλευση, ο πρόεδρός της έδωσε το στίγμα προς τα μέλη λέγοντας: «Έχουμε κλείσει δύο χρόνια λειτουργίας, δύο χρόνια πάρα πολύ δύσκολα και κρίσιμα ταυτόχρονα. Ας γυρίσουμε πίσω να θυμηθούμε ποιο ήταν το στοίχημα αυτής της κυβερνητικής πρωτοβουλίας, της ίδρυσης δηλαδή του ΦΟΔΣΑ και στο Νότιο Αιγαίο: το στοίχημα ήταν να δρομολογηθούν λύσεις στα νησιά τα οποία ήταν μέχρι πρότινος πρωταθλητές σε περιβαλλοντικά πρόστιμα τα οποία η χώρα πλήρωνε στην Ε.Ε.

Και, τουλάχιστον αρχικά σε επίπεδο σχεδιασμού, να κλείσει όλο το σχέδιο διαχείρισης στα νησιά του Νοτίου Αιγαίου, να γίνει επικαιροποίηση του ΠΕΣΔΑ, να ενταχθούν και να εξασφαλιστούν οι χρηματοδοτήσεις για όλα τα έργα σε ό,τι αφορά τη συνέχεια». 

Η παρέμβαση του κ. Γραφάκου
Στην παρέμβασή του ο γενικός γραμματέας διαχείρισης αποβλήτων της κυβέρνησης, κ. Μανόλης Γραφάκος παρενέβη στη συνέλευση με zoom και ανακοίνωσε ότι εγκρίθηκε πλέον επίσημα το πρόγραμμα του περιβάλλοντος για την προγραμματική περίοδο 2021-2027, το οποίο περιλαμβάνει 600 εκατομμύρια ευρώ για τη διαχείριση των αποβλήτων όταν, τρία χρόνια πριν, δεν υπήρχε καμία τέτοια προοπτική. Μετά, λοιπόν, από τη χθεσινή θετική εξέλιξη για τη χώρα, θα ξεκινήσει γρήγορα ένας νέος κύκλος δημοπρατήσεων με πρώτη την Τήνο την ερχόμενη Δευτέρα ενώ στις πρώτες θα είναι και η Λέρος.

 

Κάλεσε, λοιπόν, τους δημάρχους να προσαρμοστούν στο νέο γεγονός ώστε να τελειώνουμε και με τις τελευταίες μονάδες που είναι σε εκκρεμότητα ενώ εξήρε την πορεία του ΦΟΔΣΑ αυτά τα δύο χρόνια. Τις επόμενες ημέρες θα έχει συνάντηση με τον περιφερειάρχη ώστε κάποια ζητήματα που έχουν να κάνουν με τη διαχείριση των αποβλήτων, να δρομολογηθούν με τολμηρές λύσεις, όπως είπε.  Στη συνέχεια αναφέρθηκε στα έργα που έχουν δρομολογηθεί στο Νότιο Αιγαίο.

Στην τοποθέτησή του ο κ. Καμπουράκης, εστίασε στον ΧΥΤΑ λέγοντας ότι είχε ενημέρωση ότι η Ρόδος το 2019 έφθασε του 125 χιλιάδες τόνους σκουπίδια με ποσοστά ανακύκλωσης που αγγίζουν τα όρια της προσβολής για εθνικό ή ευρωπαϊκό επίπεδο. Επίσης, δεν λειτουργούν μηχανήματα.

Έκανε, μάλιστα, γνωστό ότι η πρόταση του επικεφαλής του ΧΥΤΑ Βόρειας Ρόδου είναι να…κλείσει χθες και του ζητάει να μεταφέρουν τα μηχανήματα από τον ΧΥΤΑ Νότιας Ρόδου που είχε πάρει ο ΦΟΔΣΑ σ’ αυτόν της Βόρειας Ρόδου ο οποίος όμως δεν έχει άδεια, πυρανίχνευση κτλ.

 

«Ο ΦΟΔΣΑ δημιουργήθηκε για να λύσει αυτά τα προβλήματα και όσοι ζούνε κοντά στον…Άγιο Βασίλη ή στην Κοκκινοσκουφίτσα ή στον Σούπερμαν μπορούν να ονειρεύονται ό,τι θέλουν.

Εγώ από πλευράς δημάρχου Ρόδου οφείλω να πω: η Ρόδος δεν μπορεί να λειτουργήσει υπό αυτές τις συνθήκες, ο ΦΟΔΣΑ για τη Ρόδο είναι αναγκαίος, χρειάζεται 4-5 εκατομμύρια άμεσες πληρωμές στον ΧΥΤΑ Βόρειας Ρόδου μόνο, χρειάζονται μηχανήματα, χρειάζεται σεβασμός στο έργο που είναι η επεξεργασία των αποβλήτων και η ταφή στον ΧΥΤΑ. Άρα, για μένα ο ΦΟΔΣΑ είναι η λύση διότι σε ένα, δύο τρία χρόνια, θέλουμε δεν θέλουμε, πρέπει να έχουμε διαδικασίες που μας κάνουν υπερήφανους και τρόπο λειτουργίας που να μην μας λένε 1Η Αυγούστου κλείνει ο ΧΥΤΑ και δεν έχει το μεγαλύτερο νησί του Νοτίου Αιγαίου τη δυνατότητα να απορρίψει τα απορρίμματά του», τόνισε ο δήμαρχος Ρόδου.

Και είπε, στη συνέχεια, ο Περιφερειάρχης: «Αν κάποιοι από εσάς δεν ήθελαν μία φορά την ίδρυση του ΦΟΔΣΑ, εγώ δεν την ήθελα δέκα γιατί έπεσε πάνω μου ένα φορτίο, στην πιο δύσκολη περιφέρεια της Ελλάδας, με το λιγότερο προσωπικό, στην πιο δύσκολη περίοδο, να διαχειριστώ ζητήματα για τα οποία ήμουνα εντελώς αποξενωμένος μέχρι την ίδρυση του Οργανισμού».

 

Στη συνέχεια, δήλωσε περήφανος για όλους όσοι δούλεψαν γι’ αυτό γιατί η συμβολή του ΦΟΔΣΑ για να επιτευχθεί αυτή η νίκη στις Βρυξέλλες είναι σημαντική, ενώ έχουμε το μερίδιό μας στα 600 εκατ. ευρώ. Είπε ακόμη  ότι δεν μετανιώνει ούτε μέρα, με ό,τι έχει «τραβήξει» αυτά τα δύο χρόνια και παρά το γεγονός ότι είχε ζητήσει να μην ιδρυθεί ο φορέας γιατί του αρέσει η ευθύνη. Και στη συνέχεια έστειλε το μήνυμα ότι τα νησιά μας αξίζουν κάτι πολύ καλύτερο και «αν αυτό πρέπει να έρθει με συγκρούσεις, να ξέρετε πως καμία απολύτως μάχη δεν με τρομάζει.

Σε καμία σύγκρουση δεν πρόκειται να κάνω πίσω ούτε χιλιοστό. Φεύγοντας από αυτό τον Οργανισμό, θα αφήσω πίσω μου το σχέδιο και τις υποδομές που τα νησιά αξίζουν για το μέλλον που μπορούν να κερδίσουν», τόνισε.

Στη συνέχεια, συστήνοντας την Εταιρεία-εξωτερικό συνεργάτη του ΦΟΔΣΑ που «έχτισε» τα θέματα της ημερήσιας διάταξης, είπε ότι «προς μεγάλη απογοήτευση κάποιων, ο Χατζημάρκος δεν έκανε τον πίνακα των εισφορών».

 

Υψηλοί τόνοι
Ο περιφερειάρχης φάνηκε από την αρχή της συνεδρίασης ότι ήταν ενοχλημένος με τις αντιδράσεις που εξέφρασαν δήμοι σε συνεδρίαση των δημοτικών τους συμβουλίων σχετικά με το ύψος των εισφορών και άφηνε αιχμές κατά τη διάρκεια των τοποθετήσεών του. Μάλιστα, σε κάποιο σημείο αναρωτήθηκε γιατί αυτά δεν ετέθησαν στον κ. Γραφάκο ή στο συνδικαλιστικό όργανο των δημάρχων, την ΚΕΔΕ, και τίθενται στον ίδιο.

Όταν πήρε τον λόγο η κα Πρίντεζη, μεταξύ άλλων, ρώτησε γιατί δεν έχει επιστραφεί το τέλος αποκατάστασης των έργων που δεν έχουν εκτελεστεί, ήτοι 180 χιλιάδες ευρώ για τον δήμο Σύρου και κυρίως το ΦΠΑ των έργων που δεν εκτελέστηκαν, σύνολο 240 χιλιάδες ευρώ. Επίσης, στην επικαιροποίηση της τιμολογιακής πολιτικής για το 2022 καλούνται να πληρώσουν 80 χιλιάδες ευρώ περισσότερα, όπως είπε.

Επεσήμανε, ακόμη, ότι από τη στιγμή που δεν έχουν δει έργα το 2021 γιατί να πληρώσουν το κύτταρο το οποίο παρουσιάζει την ίδια αν όχι χειρότερη εικόνα. Στο σημείο αυτό παρενέβη ο περιφερειάρχης, λέγοντας ότι γίνεται προσβλητικά όλο αυτό και ότι το τέλος αποκατάστασης δεν επιστρέφεται γιατί απαγορεύεται, το ΦΠΑ έχει επιστροφή, και ρώτησε εάν αμφισβητούνται λογιστικές εγγραφές.

 

«Σ’ αυτό το επίπεδο πολιτικής να κατέβουμε;», είπε ενώ ο σύμβουλος του ΦΟΔΣΑ, κ. Γαμβρούδης, ανέφερε ότι έχουν περιληφθεί και νομικές δεσμεύσεις του φορέα για τον μεγάλο διαγωνισμό που βγήκε στον αέρα στη Σύρο και τα κόστη είναι μεγάλα.
Σε υψηλούς τόνους ήταν, επίσης, στη συνέχεια, ο περιφερειάρχης ο οποίος είπε ότι χρεώνουν τόσο γιατί οι βλάβες πρέπει να αντικατασταθούν και οι δήμοι τα εισπράττουν από τους πολίτες. «Γιατί δεν ρωτήσατε τον κ. Γραφάκο γιατί δεν σας χρηματοδοτεί;», είπε προς την αντιδήμαρχο.

Η τελευταία πάντως απάντησε ότι θεώρησαν ότι έπρεπε πρώτα να το καταθέσουν στη γ.σ. «Δεν μας πείθετε ότι σέβεστε τον ΦΟΔΣΑ. Στο δημοτικό συμβούλιο περιγράψατε έναν φορέα που δεν τον εμπιστεύεστε», απάντησε ο κ. Χατζημάρκος. 

Και η τοποθέτηση του κ. Κοβαίου, που ακολούθησε, πυροδότησε εντάσεις καθώς ο δήμαρχος διαμαρτυρήθηκε για το ξαφνικό ποσό που τους ήρθε να πληρώσουν ενώ ανέφερε ότι έχουν ενημερώσει την Κεντρική Διοίκηση.

 

Είπε ότι δεν αμφισβητούν τα νούμερα αλλά στάθηκε στη δυσκολία που έχουν ως δήμος να ανταποκριθούν και «δεν βγαίνουν τα νούμερα». Ανέφερε ακόμη ότι τα Δωδεκάνησα με τις Κυκλάδες έχουν τεράστια διαφορά και θα έπρεπε να υπάρχει ένας φορέας σε κάθε νομό. Και η κ. Πρίντεζη τοποθετήθηκε στο ίδιο πνεύμα:

«Δεν μπορεί να μην έχετε δώσει ένα ευρώ, να κατηγορείτε τον φορέα, την περιφέρεια, να μη δίνετε τα χρήματα και να μας κατηγορείτε όταν τα πήραμε», είπε ο Περιφερειάρχης. 

Στη συνέχεια, όμως, ανέβασε τους τόνους λέγοντας «εδώ χτυπάμε πάτο σε πολλά θέματα. Δεν ντρεπόμαστε λίγο να λέμε αυτά για τον φορέα χωρίς προσωπικό που πλήρωνε δαπάνες ΧΥΤΑ. Δεν έχω ξαναδεί τέτοια προσβολή, τέτοιο λαϊκισμό!».

Ο κ. Χατζημάρκος ενοχλήθηκε σφόδρα με αναφορά που έγινε στο δημοτικό συμβούλιο Πάρου σχετικά με τις αναθέσεις και μάλιστα διάβασε το επίμαχο σημείο από τα πρακτικά της συνεδρίασης και στη συνέχεια εξήλθε της αίθουσας!

 

Στο σημείο αυτό, πάντως, παρενέβη «πυροσβεστικά» ο κ. Καμπουράκης ο οποίος ενημέρωσε ότι το τέλος ταφής στη Ρόδο είναι 2 εκατ. ευρώ. Είπε, ακόμη, ότι έχει ζητήσει από τον υπουργό τα ανταποδοτικά του 2023, το τιμολόγιο, να είναι με βάση την έκρηξη της τιμής της ενέργειας το 2022.

Ανέφερε, ακόμη, ότι τους έρχονται καταγγελίες και μηνύσεις και ότι η κατάσταση στη Ρόδο είναι αδιανόητα απαράδεκτη και ότι κόσμος θα πρέπει να ενδιαφέρεται για τα σκουπίδια που παράγει και όχι αν δεν είναι καθαρός ο δήμος.

Ακολούθησαν τοποθετήσεις δημάρχων σε ήπιους τόνους, όπως του κ. Σιγάλα που είπε, μεταξύ άλλων, ότι το τέλος ταφής το έβαλαν κάτω από το χαλί όλοι οι πρώην δήμαρχοι χωρίς να προχωρούν σε θέματα διαχείρισης απορριμμάτων με σοβαρότητα.  «Πίστεψα σ’ αυτό τον φορέα και επεδίωξα να είμαι μέλος του Δ.Σ.», είπε.

Αλλά και ο κ. Διακομιχάλης είπε ότι όταν δημιουργήθηκε ο ΦΟΔΣΑ «πήρε ανάσα» και τόνισε ότι πρόκειται για μία Α.Ε. που λογοδοτεί και ελέγχεται. «Θα παρακολουθούμε με ευλάβεια τι θα πληρώνει ο Καλυμνιακός λαός», είπε. «Οι χρεώσεις είναι για τις υπηρεσίες που παίρνουν οι δήμοι και όλα δικαιολογούνται μέχρι το τελευταίο ευρώ», είπε ο περιφερειάρχης ο οποίος σε άλλο σημείο εξέφρασε τη λύπη του γιατί στοχοποιείται ο φορέας.

 

Μάλιστα, σχετικά με τα δημοτικά τέλη, διεμήνυσε προς τους Δημάρχους να κάνουν ό,τι θέλουν αλλά αν επιρρίψουν ευθύνες στον  ίδιο, στον  ΦΟΔΣΑ κτλ. θα ζητήσει δημόσια τους απολογισμούς των δημοτικών τελών δεκαετίας και θα δείξει τι πληρωνόταν από τον... κουβά «δημοτικά τέλη».

Σχετικά με την τιμολογιακή πολιτική του 2023, τα στελέχη της Εταιρείας ανέφεραν, μεταξύ άλλων, ότι τα τέλη ταφής θα είναι αυξημένα κατά 5 ευρώ, δηλαδή 25 ευρώ τον τόνο ενώ θα έχουν 16 νέα έργα στα νησιά.

Η κ.Πρίντεζη πρότεινε να βρεθεί ένα χρηματοδοτικό εργαλείο για να χρηματοδοτηθούν οι δήμοι που θα πρέπει να καταβάλουν αυτό το ποσό στον φορέα ενώ ο κ. Κοβαίος είπε ότι θα διεκδικήσουν τη μείωση ή την κατάργηση του τέλους ταφής και διευκρίνισε ότι η αναφορά στις αναθέσεις δεν ήταν μομφή. «Να πάτε στην ΠΕΔ και την ΚΕΔΕ να τα διεκδικήσετε», ήταν η απάντηση του περιφερειάρχη, με τον κ. Καμπουράκη να διαβεβαιώνει ότι η ΠΕΔ θα τα διεκδικήσει.

 

Στο κλείσιμο της συζήτησης, ο κ. Καμπουράκης προέβη πάλι σε μία καταλυτική παρέμβαση, προτείνοντας στον κ. Χατζημάρκο να γίνει μία έκπτωση της τάξεως του 25% στην τιμολογιακή πολιτική του 2023. Ο δήμαρχος Σαντορίνης είπε ότι προσήλθε στη συνεδρίαση έχοντας στο μυαλό του να προτείνει μείωση 20% λόγω των πιέσεων που δέχονται οι δήμαρχοι. Ο περιφερειάρχης είπε ότι θα πρέπει να είναι ρεαλιστικό και τελικά κατέληξαν στο 21,2% για όλα όσα πληρώνουν οι δήμοι, το οποίο και ψηφίστηκε κατά πλειοψηφία (σ.σ. μειοψήφησαν η κ. Πρίντεζη και ο κ. Κοβαίος».

Η μείωση θα γίνει οριζόντια για κάθε δήμο ενώ το συνολικό ποσό ανέρχεται στα 20.929.897,84 ευρώ.

https://www.rodiaki.gr/article/482073/kata-21-2-tha-meiwthei-h-eisfora-twn-dhmwn-ston-fodsa-toy-2023?fbclid=IwAR07i9PgV8wdHMs__gFKgstz-m03RmaNae-hmCa_LczWQ7TWvnhgBho-f8g

Πολύ σημαντικός κρίνεται ο ρόλος του Φορέα Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων Νοτίου Αιγαίου Α.Ε, ή αλλιώς ΦΟΔΣΑ, στον οποίο ανήκουν 34 Δήμοι της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου. Σημαντική είναι επίσης η λειτουργία του ΚΔΑΥ στο χώρο του ΧΥΤΑ Ρόδου, όπου πλέον, οι εισερχόμενες ποσότητες ανακυκλώσιμων υλικών από 16 τόνους ημερησίως τον περασμένο Δεκέμβριο, σήμερα να ανέρχονται σε 36 τόνους!
Σύμφωνα με τον γενικό διευθυντή του ΦΟΔΣΑ Νοτίου Αιγαίου, κ. Χρήστο Γαμβρούδη, που μίλησε στην «δημοκρατική»:
«Είναι αναγκαίο ένα διαφορετικό μοντέλο οργάνωσης των σχέσεων κοινωνίας, οικονομίας και περιβάλλοντος.
Ο ΦΟΔΣΑ Νοτίου Αιγαίου εγκαινίασε μια νέα περίοδο συνεργασίας με τους 34 νησιωτικούς δήμους της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου, σηματοδοτώντας παράλληλα την νέα φιλοσοφία της Περιφέρειας στον τομέα του περιβάλλοντος και της βιώσιμης διαχείρισης των απορριμμάτων.
Ο φορέας έχοντας ως στόχο την κυκλική οικονομία προσπαθεί με διάφορες ενέργειες να δράσει ως καταλύτης, για την στήριξη της πράσινης και βιώσιμης ανάπτυξης.
Με αυτή τη φιλοσοφία, δουλεύει συστηματικά και οργανωμένα διεκδικώντας και εξασφαλίζοντας χρηματοδοτικούς πόρους, για την δημιουργία υποδομών ενός ολοκληρωμένου σχεδιασμού για τη διαχείριση των απορριμμάτων, με έμφαση στην ανακύκλωση, επεξεργασία, επαναχρησιμοποίηση και μείωση των ποσοτήτων που οδηγούνται για υγειονομική ταφή περιορίζοντας σημαντικά το κόστος, διασφαλίζοντας το περιβαλλοντικό κεφάλαιο και μειώνοντας το περιβαλλοντικό αποτύπωμα των νησιών του Νοτίου Αιγαίου.
Ο ΦΟΔΣΑ Νοτίου Αιγαίου σε αυτά τα 2 χρόνια λειτουργίας του με την στήριξη της πολιτείας, με αγαστή συνεργασία με τους Δήμους του Νοτίου Αιγαίου και με ομόφωνες αποφάσεις του Διοικητικού Συμβουλίου, πρόεδρος του οποίου είναι ο Περιφερειάρχης Νοτίου Αιγαίου κ. Γιώργος Χατζημάρκος, έχει αποδείξει πως είναι σε θέση να εγγυηθεί ότι η διαχείριση στερεών αποβλήτων δεν θα αποτελεί ακόμα ένα πρόβλημα, αλλά μία ευκαιρία ευρύτερης ανάπτυξης στην Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου».

ΤΟ ΚΔΑΥ ΚΑΙ Η ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ
Η λειτουργία του ΚΔΑΥ, αποτελεί ένα από τα βασικότερα τμήματα μίας ολοκληρωμένης πολιτικής για τη διαχείριση των αποβλήτων, σύμφωνα και με τις προτεραιότητες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για μία Ευρωπαϊκή Κοινωνία της Ανακύκλωσης.
Με τον όρο ΚΔΑΥ εννοούμε την εγκατάσταση μέσα στην οποία γίνεται ο διαχωρισμός των ανάμεικτων μη επικινδύνων αποβλήτων ή ομάδες υλικών που προέρχονται από την εφαρμογή του προγράμματος διαλογής στην πηγή (με μηχανική ή/και χειρωνακτική διαλογή).
Τα υλικά που ανακτώνται είναι αναβαθμισμένα ως προς την καθαρότητά τους, άρα περισσότερο εμπορεύσιμα.
Με τη διαλογή αυτή πραγματοποιείται επίτευξη των προδιαγραφών που θέτει η βιομηχανία ως προς τα ανακυκλώσιμα υλικά και φυσικά επιτυγχάνεται η μεγαλύτερη δυνατή εμπορική τιμή των υλικών, κριτήριο αρκετά σημαντικό για την οικονομική βιωσιμότητα ενός ΚΔΑΥ.
Τα κυριότερα οφέλη από την λειτουργία ενός ΚΔΑΥ συνοψίζονται στα εξής:
• Προστασία του περιβάλλοντος
• Οικονομικό όφελος για τον επενδυτή
• Εξοικονόμηση ενέργειας και πρώτων υλών
• Επιμήκυνση του χρόνου ζωής ενός ΧΥΤΑ/Υ
• Μείωση του όγκου των απορριμμάτων που οδηγούνται στους ΧΥΤΑ/Υ
• Ενεργή συμμετοχή του πολίτη σε μια διαδικασία καθοριστική για το περιβάλλον και την ποιότητα ζωής
Ο ΦΟΔΣΑ Νοτίου Αιγαίου σε συνεργασία με τον Δήμο Ρόδου (που έχει την ευθύνη της περισυλλογής των ανακυκλώσιμων υλικών) έχει εντείνει τις προσπάθειες για συστηματικότερη ανακύκλωση.
Συγκεκριμένα τον Ιανουάριο του 2021 οι εισερχόμενες ποσότητες ανακυκλώσιμων υλικών που οδηγούνταν στο ΚΔΑΥ ήταν περίπου 16tn/ημέρα ενώ τον Ιούλιο οι ποσότητες αυτές ξεπερνούσαν τους 33tn/ημέρα.
Τα εισερχόμενα υλικά μετά το διαχωρισμό τους ανά κατηγορία υλικού, δεματοποιούνται, αποθηκεύονται προσωρινά, ζυγίζονται και στη συνέχεια διοχετεύονται στην αγορά ως προϊόντα προς ανακύκλωση.
Τα υπόλοιπα, δηλαδή όσα έχουν εναπομείνει μετά τη διαδικασία διαχωρισμού (υπόλειμμα), οδηγούνται προς τελική διάθεση.
Στο αμέσως επόμενο διάστημα ο ΦΟΔΣΑ Νοτίου Αιγαίου οφείλει:
• να παραλάβει και να εξασφαλίσει την ομαλή λειτουργία 25 ακόμη ΧΥΤΑ από τους νησιωτικούς της δήμους, υποδομές για τις οποίες εκτός από την διασφάλιση της ομαλής λειτουργίας τους, οφείλει να εκδώσει περιβαλλοντικές αδειοδοτήσεις και άδειες λειτουργίας στην συντριπτική πλειοψηφία αυτών, που στην παρούσα χρονική στιγμή λειτουργούν ως εν δυνάμει ΧΑΔΑ-χωματερές.

Τέλος, να σημειωθεί πως ο ΦΟΔΣΑ Νοτίου Αιγαίου στις 22 Αυγούστου θα αναρτήσει προκήρυξη πρόσληψης προσωπικού διαφόρων ειδικοτήτων και κλάδων για την κάλυψη 75 θέσεων με σχέση εργασίας ορισμένου χρόνου (ΙΔΟΧ) έως και 36 μήνες, προκήρυξη στην οποία προτάσσονται, των λοιπών υποψηφίων, λόγω εντοπιότητας οι μόνιμοι κάτοικοι των Δήμων Ρόδου, Σύρου – Ερμούπολης, Μυκόνου, Κω, Πάρου, Νάξου και Μικρών Κυκλάδων, Πάτμου, Καρπάθου.

Εντυπωσιακή αύξηση έχει σημειωθεί τους τελευταίους μήνες, στις ποσότητες των ανακυκλώσιμων υλικών που καθημερινά καταλήγουν στις εγκαταστάσεις του Κέντρου Διαλογής Ανακυκλώσιμων Υλικών (ΚΔΑΥ),  στο χώρο του ΧΥΤΑ Ρόδου.

Η καλή συνεργασία του ΦΟΔΣΑ Νοτίου Αιγαίου, ο οποίος ανέλαβε την διαχείριση του ΚΔΑΥ τον περασμένο Δεκέμβριο, με τον Δήμο Ρόδου που έχει την ευθύνη της περισυλλογής των ανακυκλώσιμων υλικών, έχει ως αποτέλεσμα τον διπλασιασμό των ποσοτήτων που καταλήγουν στο ΚΔΑΥ και συγκεκριμένα, από 16 τόνους ημερησίως τον περασμένο Δεκέμβριο, σήμερα να ανέρχονται σε 36 τόνους ημερησίως, με συνεχή αυξητική τάση.

Τα στοιχεία αυτά έδωσε ο Γενικός Διευθυντής του ΦΟΔΣΑ Νοτίου Αιγαίου, Dr Χρήστος Γαμβρούδης, μιλώντας στο Κεντρικό Δελτίο Ειδήσεων του Real Voice 99.5, με την Ρένα Παυλάκη, που όπως σημείωσε, «δείχνουν ότι οι πολίτες έχουν αρχίσει να προσαρμόζονται στα νέα περιβαλλοντικά δεδομένα».

Το ΚΔΑΥ Ρόδου, το μοναδικό σε όλο το Αιγαίο, λειτουργεί κανονικά υπό την εποπτεία του ΦοΔΣΑ Ν. Αιγαίου σε συνεργασία με την εταιρεία WATT AE.
Χρηματοδοτήθηκε από το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Περιβάλλον – Αειφόρος Ανάπτυξη», με συγχρηματοδότηση από το Ταμείο Συνοχής.

Η λειτουργία του ΚΔΑΥ, αποτελεί ένα από τα βασικότερα τμήματα μίας ολοκληρωμένης πολιτικής για τη διαχείριση των αποβλήτων, σύμφωνα και με τις προτεραιότητες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για μία Ευρωπαϊκή Κοινωνία της Ανακύκλωσης Ο χρησιμοποιούμενος εξοπλισμός στις εγκαταστάσεις του Κ.Δ.Α.Υ. περιλαμβάνει τον σταθερό εξοπλισμό (μεταφορικές ταινίες, βαλλιστικός διαχωριστής, πρέσα – δεματοποιητής, ηλεκτρομαγνήτης, πλάστιγγα ζύγισης ανακτώμενων συμπιεσμένων υλικών, σύστημα αυτοματισμού και ελέγχου κ.λπ.) και τον κινητό (ανυψωτικά μηχανήματα, container και κλωβοί προσωρινής αποθήκευσης ανακτώμενων υλικών) που χρησιμοποιείται για την τροφοδοσία και τη μεταφορά και διαχείριση των υλικών.

Τα ανακτηθέντα υλικά διοχετεύονται στην αγορά ανακύκλωσης ως προϊόντα υψηλής καθαρότητας και ανταγωνιστικής εμπορικής αξίας, καθιστώντας το ΚΔΑΥ ως μια εμπορικά ανταγωνιστική και περιβαλλοντικά φιλική μονάδα .Ο βασικός διαχωρισμός από τα ρεύματα των υλικών που προσκομίζονται στη μονάδα, γίνεται από τους εργαζόμενους διαλογείς σε υπερυψωμένες γραμμές χειροδιαλογής και τα υλικά στόχοι τοποθετούνται σε κατάλληλα διαμερίσματα. Μία σειρά μεταφορικών συστημάτων χρησιμοποιούνται για τη μεταφορά των υλικών από το σημείο υποδοχής τους (εκφόρτωσης από τα οχήματα συλλογής) σε ποικίλες επεξεργασίες που μπορεί να περιλαμβάνουν προδιαχωρισμό, κοσκίνηση που γίνεται κυρίως για την απομάκρυνση των ξένων (άχρηστων) υλικών, διαχωρισμό των σιδηρούχων υλικών με ηλεκτρομαγνήτες, χειροδιαλογή. Τα υλικά – στόχοι όταν πληρωθούν οι χώροι συγκέντρωσης τους, οδηγούνται σε συμπιεστές – δεματοποιητές ή θραυστήρες, κοκκοποιητές κ.λ.π. ανάλογα με το είδος του υλικού και τις απαιτήσεις της βιομηχανίας.

Η αναγκαιότητα να υπάρχει στάδιο προδιαλογής προκύπτει από το επίπεδο ρύπανσης του εισερχομένου ρεύματος απορριμμάτων π.χ. για την απομάκρυνση μπαταριών, δοχείων χρωμάτων, πλαστικών φιλμς κ.λ.π. Στο στάδιο όμως αυτό μπορεί να γίνει και ο διαχωρισμός ογκωδών υλικών (π.χ. χαρτονιών) τα οποία εύκολα αποσπώνται από τα υπόλοιπα, ενώ παράλληλα περιορίζεται το πρόβλημα υπερφόρτωσης των γραμμών διαχωρισμού. Τα υλικά – στόχοι μετά το διαχωρισμό – επεξεργασία ζυγίζονται, στη συνέχεια αποθηκεύονται και τέλος οδηγούνται στην αγορά. Τα υπόλοιπα υλικά, δηλαδή όσα έχουν εναπομείνει μετά τη διαδικασία διαχωρισμού, οδηγούνται για τελική διάθεση.

Οδηγίες για σωστή ανακύκλωση:

– Διαχωρίζουμε καθημερινά τα υλικά συσκευασίας μας από τα υπόλοιπα στο νοικοκυριό.
– Στους μπλε κάδους μπορείτε να πετάτε μόνο τις θήκες των CD και των DVD. Τα ίδια τα CD και τα DVD δεν ανακυκλώνονται προς το παρόν στην Ελλάδα.
– Αδειάζουμε εντελώς τις συσκευασίες μας από τα υπολείμματα.
– Πετάμε και τα καπάκια από τα μπουκάλια στην ανακύκλωση, αφού όμως πρώτα τα ξεβιδώσουμε από τα μπουκάλια.
– Τα μικρά χαρτάκια δυσχεραίνουν το έργο της διαλογής. Γι’ αυτό, καλό είναι να μην σκίζετε τα χαρτιά πριν τα πετάξετε, απλώς τσακίστε τα.
– Διπλώνουμε τα χαρτοκιβώτια.
– Δεν πετάμε στον κάδο τα υλικά συσκευασίας μας μέσα σε δεμένες σακούλες, τα ρίχνουμε χύμα.
– Το αλουμινόχαρτο δεν ανακυκλώνεται στην Ελλάδα.
– Δεν πετάμε ποτέ κοινά σκουπίδια στους μπλε κάδους ανακύκλωσης. και φυσικά μεταδίδουμε το μήνυμα της ανακύκλωσης συσκευασιών στους φίλους και γνωστούς μας.
– Και τα δύο υλικά από τα οποία αποτελείται η συσκευασία που τυλίγουν τα τυριά, τα αλλαντικά και το κρέας στα σουπερμάρκετ (χαρτί, ζελατίνη) ανακυκλώνονται, αλλά θα πρέπει να
διαχωριστούν πριν τα ρίξετε στον μπλε κάδο.
– Στον Μπλε Κάδο ανακύκλωσης δεν ρίχνουμε σπασμένα γυαλιά. Η διαλογή στα κέντρα γίνεται συνήθως με τα χέρια και υπάρχει σοβαρός κίνδυνος τραυματισμού των εργαζομένων.
– Δεν πετάμε στους Μπλε Κάδους συσκευασίες τοξικών υλικών, όπως πλαστικές ή μεταλλικές συσκευασίες που περιείχαν ορυκτέλαια, αντιψυκτικά, εντομοκτόνα κ.ά., γιατί τα κατάλοιπα των τοξικών δεν
καθαρίζονται καθόλου εύκολα.
– Δεν πετάμε στους Μπλε Κάδους καλαμάκια και πλαστικά μαχαιροπίρουνα. Παρότι πλαστικά, τα συγκεκριμένα υλικά μιας χρήσης δεν ανακυκλώνονται εύκολα από τα συστήματα ανακύκλωσης.
– Διαχωρίζουμε τα υλικά συσκευασίας από τα υπόλοιπα στο νοικοκυριό.
– Δεν πετάμε στους Μπλε Κάδους πλαστικά έπιπλα. Οι μπλε κάδοι ανακύκλωσης δεν είναι κατάλληλοι για πλαστικά έπιπλα, παρά μόνο για υλικά της συσκευασίας τους. Τα μεγάλα πλαστικά αντικείμενα, τα οποία συχνά περιέχουν και άλλα υλικά, πρέπει να πηγαίνουν στα κέντρα συγκέντρωσης ογκωδών αντικειμένων. Για να πετάξουμε ένα μεγάλο αντικείμενο επικοινωνούμε με την 24ωρη γραμμή εξυπηρέτησης πολιτών του δήμου Αθηναίων 1595 για να κλείσουμε ραντεβού αποκομιδής.
– Η συσκευασία του κρέατος από φελιζόλ, που βρίσκουμε στα σουπερμάρκετ δεν ανακυκλώνεται.
– Οι συσκευασίες πρέπει να συλλέγονται εντελώς καθαρές από τα υπολείμματα και όσες γίνεται συμπιεσμένες και διπλωμένες.
– Ρίχνουμε τις συσκευασίες χύμα μέσα στους Μπλε Κάδους και όχι μέσα σε δεμένες σακούλες.

Τα οφέλη της ανακύκλωσης:

Μείωση των αστικών αποβλήτων
Εξοικονόμηση πρώτων υλών και ενέργειας
Δημιουργία περιβαλλοντικής συνείδησης
Έμπρακτη προστασία του περιβάλλοντος.

ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ ΧΑΡΤΙΟΥ

Η ανακύκλωση χαρτιού μπορεί να αποφέρει σημαντικά οφέλη. Ανάμεσα σε αυτά,
μπορεί να είναι και οικονομικά συμφέρουσα. Το χαρτί μπορεί να ανακυκλωθεί 4-6
φορές καθώς οι ίνες γίνονται πιο κοντές και αδύνατες κάθε φορά. Αυτό σημαίνει ότι
όσο και να ανακυκλώνουμε δεν θα εξαλείψουμε ποτέ την ανάγκη για καινούριες
παρθένες ίνες. Επίσης, το χαρτί αποτελεί το 20% των απορριμμάτων μας.

Στον τομέα της επανάχρησης μπορούμε να χρησιμοποιούμε για πρόχειρο την πίσω
πλευρά εκτυπωμένων σελίδων, να ξαναχρησιμοποιούμε τα σχολικά βιβλία και
βοηθήματα περισσότερες από μία φορές, να χρησιμοποιούμε ξανά τετράδια και
άλλη γραφική ύλη που μπορεί να χρησιμοποιηθεί κλπ.

Τι μπορούμε να ανακυκλώσουμε:
• Λευκό χαρτί γραφείου
• Εφημερίδες, περιοδικά, τηλεφωνικοί κατάλογοι και φυλλάδια
• Σχολικό βιβλίο
• Χαρτόνι
• Ανάμικτο ή έγχρωμο χαρτί
• Χαρτί από εκτυπώσεις

Είναι χρήσιμο να ξέρουμε και να θυμόμαστε πως είναι σημαντικό να αγοράζουμε
ανακυκλώσιμα προϊόντα, γιατί μόνο αν υπάρχει ζήτηση ανακυκλώσιμων προϊόντων
μπορεί να υπάρξει παραγωγή ανακυκλωμένου χαρτιού.

ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ ΓΥΑΛΙΟΥ

– Πλένουμε και αφαιρούμε καπάκια και ετικέτες από μπουκάλια και βάζα.
– Προσπαθούμε να μην σπάσει το γυαλί που πάμε για ανακύκλωση.
– Διαχωρίζουμε το είδος των γυαλιών που ανακυκλώνουμε. Σπασμένα ποτήρια και πιάτα, παλιές λάμπες, γυάλινα παράθυρα πρέπει να ανακυκλώνονται χωριστά από γυάλινες φιάλες.
– Βεβαιωνόμαστε ότι χρησιμοποιούμε τον σωστό κάδο ανακύκλωσης που υπάρχει στην περιοχή μας ή στον εργασιακό μας χώρο.
– Θα ήταν πρακτικό να διαχωρίζουμε χρωματικά τα μπουκάλια που ανακυκλώνουμε.

Στον ΚΙΤΡΙΝΟ ΚΑ∆Ο μπορούμε να ρίξουμε τα εξής:

  • Μπουκάλια γυάλινα (χωρίς καπάκια).
  • Γυάλινες συσκευασίες προϊόντων που αγοράζουμε από εμπορικά καταστήματα, όπως βάζα μαρμελάδας, μελιού, καλλυντικών, κ.α. (χωρίς καπάκια αν είναι από άλλο υλικό όπως πλαστικό, αλουμίνιο).

Στον κίτρινο κάδο δεν βάζουμε:

  • Κεραμικά, πορσελάνες και πήλινα σκεύη.
  • Καμένες λάμπες.
  • Καθρέπτες ή σπασμένα τζάμια.
  • Κρύσταλλα και πυρίμαχα σκεύη.

Στο ΜΠΛΕ ΚΑ∆Ο μπορούμε να ρίξουμε τα εξής:

  • Χαρτί, π.χ. εφημερίδες, περιοδικά, κ.λπ.
  • Χάρτινες συσκευασίες και χαρτοκιβώτια, όπως συσκευασίες μπισκότων, δημητριακών, απορρυπαντικών,  οδοντόκρεμας, ζάχαρης, κ.λπ.
  • Συσκευασίες tetrapack, π.χ. γάλακτος και χυμών (παρακαλούμε να τις ξεπλύνετε ελαφρά).
  • Συσκευασίες από αλουμίνιο (π.χ. κουτάκια από αναψυκτικά, μπύρες κ.α.).
  • Σιδηρούχες συσκευασίες π.χ. από γάλατα εβαπορέ, κονσέρβες ψαριών, ζωοτροφές, τοματοπολτό, κ.α. (παρακαλούμε να ξεπλένετε ελαφρά τις συσκευασίες αυτές).
  • Σπρέι καλλυντικών (προσοχή: πρέπει να είναι τελείως άδεια άδεια – χωρίς το πλαστικό καπάκι, εαν έχουν)
  • Πλαστικές συσκευασίες από π.χ. μπουκάλια νερού, αναψυκτικά, απορρυπαντικά, καλλυντικά και πλαστικές σακούλες.
  • Πλαστικές συσκευασίες από λάδι, βούτυρο, κ.α. (παρακαλούμε να ξεπλένετε ελαφρά τις συσκευασίες αυτές).

Στο μπλε κάδο δεν βάζουμε:

  • Αιχμηρά αντικείμενα, π.χ. σύριγγες.
  • Αφρολέξ και συσκευασίες από φελιζόλ.
  • Υαλοβάμβακα.
  • Φωτοδιασπόμενες / βιοαποικοδομήσιμες πλαστικές σακούλες.
  • Περιτυλίγματα έτοιμων φαγητών.
  • Σιδερώστρες, απλώστρες.
  • Χαρτοπετσέτες, χαρτί υγείας, χαρτί κουζίνας και λαδόκολλες.
  • Συσκευασίες τοξικών υλικών, π.χ. ορυκτελαίων, αντιψυκτικών, εντομοκτόνων κ.α.
  • Φωτογραφίες και καρμπόν.

*  δεν πετάμε σακούλες με απορρίμματα στους μπλε και κίτρινους κάδους.

https://realvoice995.gr/fodsa-diplasiastikan-oi-posotites-anakyklosimon-ylikon-36-tonoi-imerisios-bainoun-sto-kdaf-rodou/

Πριν ιδρυθεί ο ΦοΔΣΑ Νοτίου Αιγαίου είχα την υποψία ότι θα ήταν ένας φορέας χρήσιμος. Σήμερα, δυο χρόνια μετά, η υποψία είναι πλέον βεβαιότητα.
Nησί-νησί, προχωρούν όλα τα έργα των υποδομών διαχείρισης των στερεών αποβλήτων. Σε όλα τα νησιά μας.
Στην Λέρο, η συνεργασία ΦοΔΣΑ Νοτίου Αιγαίου και Δήμου Λέρου οδηγεί στην δημοπράτηση του έργου των 3,96 εκ ευρώ που περιλαμβάνει :
- Χώρο Υγειονομικής Ταφής
- Μονάδα Κομποστοποίησης
- Σταθμό Μεταφόρτωσης Ανακυκλώσιμων
- Δίκτυο Συλλογής Βιοαποβλήτων
- Δίκτυο Οικιακής Κομποστοποίησης.
Μαζί με τα συνοδά έργα, η απόφαση χρηματοδότησης του έργου απο το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα του ΕΣΠΑ 2014-2020 ΥΜΕΠΕΡΑΑ, δίνει στον Δήμο Λέρου και τον ΦοΔΣΑ Νοτίου Αιγαίου την ευκαιρία να κατασκευάσουν τις υποδομές που το νησί έχει ανάγκη.
Και να συνεργαστούν, αφού ΦοΔΣΑ Νοτίου Αιγαίου και Δήμος Λέρου έχουν διακριτούς ρόλους και ο καθένας είναι υπεύθυνος για διακριτά τμήματα του συνολικού έργου.
Ναι, η συνεργασία είναι και αυτή προϋπόθεση επιτυχίας. Και όσο δύσκολος και να είναι ο κοινός βηματισμός, κατακτάται ✌️

Γιώργος Χατζημάρκος

Με τον Μανώλη Γραφάκο, συνεργαζόμαστε καθημερινά εδω και δύο χρόνια. Η ίδρυση του ΦοΔΣΑ Νοτίου Αιγαίου, πυροδότησε μια αλυσίδα έργων και πρωτοβουλιών που τα νησιά μας είχαν ανάγκη χθές.
Στα γραφεία μας στην Ρόδο, είχαμε την ευκαιρία να δούμε ξανά όλα τα ανοικτά θέματα νησί-νησί. Ολες τις πληγές που κλείνουμε μεθοδικά και επίμονα με σωστό σχεδιασμό και συνεργασία.
Ο Πρόεδρος της ΠΕΔ Νοτίου Αγαίου και Δήμαρχος Ρόδου Αντώνης Καμπουράκης, ο Γενικός Γραμματέας Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων Μανώλης Γραφάκος και ο Περιφερειάρχης και Πρόεδρος του ΦοΔΣΑ Ν. Αιγαίου, βρίσκονται στην ίδια πλευρά, αυτή της αποκατάστασης του Περιβάλλοντος με τρόπο που θα μας κάνει περήφανους. Οπως ακριβώς η πρωτοβουλία που πάμε σήμερα στην Τήλο να παρουσιάσουμε, το πρόγραμμα "Just go Zero", την διαχείριση των στερεών αποβλήτων με μηδενικό υπόλειμμα ! Ναί, με μηδενικό υπόλειμμα. Γιατί, και αυτό έγινε πράξη στην Περιφέρεια που αγαπά την πρόοδο, την καινοτομία, το Αύριο.
Το πρόγραμμα που αποδεικνύει στην πράξη οτι όταν δουλεύουμε συγκροτημένα όλοι οι στόχοι είναι εφικτοί

ferriesingreece2

kalimnos

sportpanic03

 

 

eshopkos-foot kalymnosinfo-foot kalymnosinfo-foot nisyrosinfo-footer lerosinfo-footer mykonos-footer santorini-footer kosinfo-foot expo-foot