Ελάχιστες ήταν οι τοπικές αντιδράσεις, γεγονός που αποδεικνύει τον μικρό βαθμό συνειδητοποίησης της αξίας μιας τοπικής συνεταιριστικής τράπεζας στην Δωδεκάνησο. Είναι γνωστό το γεγονός της Τράπεζας Κρήτης (Κοσκωτας-1989) που … ακόμη να ολοκληρώσει την διαδικασία εκκαθάρισης! Άρα το να περιμένουμε αποτελέσματα από την εκκαθαριστή είναι μάλλον μάταιο. Μια ομάδα μετόχων, προς τιμήν τους, ’’κρατάει ανοικτό το θέμα με την δημιουργία συλλόγου μεριδιούχων που  διεκδικούν με ένδικα μέσα την οικονομική και κυρίως ηθική αποζημίωση, σε βάρος του διοικητικού συμβουλίου και των διευθυντικών στελεχών της.

Β.  Γράφτηκαν πολλά για το κλείσιμο της τοπικής Τράπεζας. Η τράπεζα είχε ξεφύγει από τον καταστατικό της ρόλο ως συνεταιριστικού πιστωτικού ιδρύματος και μιμούμενη τις μεγάλες τράπεζες προσχώρησε στο πνεύμα του εύκολου υπερδανεισμού της δεκαετίας 2000-2010, μπαίνοντας στο φαύλο κύκλο του υψηλού ρίσκου δανεισμού. Το καταστατικό δέσμευε το Δ.Σ. στη χορήγηση δανείων : ‘’να γίνονται με την μεγίστη δυνατή εξασφάλιση για να καλύπτονται τα συμφέροντα και η περιουσία των μετόχων’’ και ότι ‘’θα υπηρετήσει βελτίωση της τοπικής βιομηχανίας, τουρισμού, βιοτεχνίας, εμπορίου, γεωργίας, κτηνοτροφίας, αλιείας’’.  

Η δανειακή όμως πολιτική της διέφερε! Είχε κύριο υποκείμενο με 60%(!) το ευπαθές σε κάθε κρίση εμπόριο, τον καταρρεύσαντα στεγαστικό τομέα και τα καταναλωτικά με 12% το καθένα, ενώ αγνόησε τους βασικούς τομείς παραγωγικής ανασυγκρότησης της τοπικής οικονομίας όπως τον πρωτογενή τομέα με 0,4% και τον βιομηχανικό με 0% !!! Ο υψηλός δανεισμός των μελών του διοικητικού της συμβουλίου, ο δανεισμός του κεντρικού στελεχιακού της δυναμικού με ζημιογόνο για την τράπεζα επιτόκιο, οι απαράδεκτα υψηλές αμοιβές  διευθυντικού της προσωπικού την περίοδο 2011-13 που η τράπεζα πλέον λειτουργούσε με παθητικό ήταν απλά ‘’σημεία εκφυλιστικά’’! Τα πρόβλημα της ηταν η πολιτική της Τράπεζας! Στην όλη διαχείριση του τραπεζικού συνεταιριστικού πειράματος 1995-2013 της Τρ.Δω. έλειψε η ιδεολογική ηγεμονία του κοινωνικού της ρόλου, επικράτησε η λογική της εμπορευματοποίησης και της διολίσθησης της στον άκρατο μερκαντιλισμό της εποχής, παραβιάστηκαν ακόμη και καταστατικές δεσμεύσεις και η τράπεζα κατέρρευσε!. Η διοίκηση και οι μάνατζερ έχουν τεράστια ευθύνη. Η αντιμετώπιση της κρίσης και η πορεία  ανακεφαλαιοποίησης της Τρ.Δω. με ευθύνη του ΔΣ δεν κινήθηκε στην τροχιά του αναγκαίου στρατηγικού σχεδιασμού και αποκρύπτοντας την αλήθεια μέσω του εφησυχασμού οδήγησε την τράπεζα στον …θάνατο της!

Γ. Τι χάσαμε όμως ως κοινωνία με την απώλεια της Συνεταιριστικής Τράπεζας Δωδεκανήσου;
--Οι  υπηρεσίες που προσέφερε η Τρ.Δω. στα νησιά της Δωδεκανήσου δεν ήταν μόνο η εξυπηρέτηση των κατοίκων και των μικρών νησιών, των μικροκαταθετών και η χρηματοδότηση της τοπικής επιχειρηματικότητας. Είναι και ήταν κυρίως η διάχυση μιας τραπεζικής τεχνογνωσίας και της αντίστοιχης κοινωνικής σχέσης σε χρηματοπιστωτικά θέματα στην Δωδεκανησιακή κοινωνία! Ήταν  η εν δυνάμει μέσω της τοπικής συνεταιριστικής τράπεζας η ‘’θεμελίωση διαδικασιών τοπικής και περιοχικής Δωδεκανησιακής ανάπτυξης αξιοποιώντας τοπικούς κεφαλαιακούς πόρους’’!

Η  μονοπώληση των σχέσεων αυτών από 4 απρόσωπους κεφαλαιοκρατικούς τραπεζικούς ομίλους, είναι κάτι πολύ διαφορετικό.

‘’ Οι δυνάμεις της αγοράς δεν μπορούν από μόνες τους να μας προσφέρουν τις τραπεζικές υπηρεσίες που είναι αναγκαίες και κερδοφόρες. Οι συνεταιριστικές τράπεζες δεν απαιτούν κρατικές επιδοτήσεις και αφαιρουμένου του κόστους των καινούργιων επιχειρήσεων αυτό το είδος τραπεζών είναι κερδοφόρο. Ένα ισχυρό δίκτυο από κοινοτικές τράπεζες μπορεί να διασφαλίσει ότι ακόμη και οι μικρές επιχειρήσεις με χαμηλά έσοδα και τα νοικοκυριά μπορούν να αντεπεξέλθουν στην κρίση και τελικά να συμμετάσχουν στην ανάκαμψη’’ μας λέει ο κ. Δ.  Παπαδημητρίου πρόεδρος του Levy Economics Institute (σοσιαλδημοκρατικων αντιλήψεων) και καθηγητής Οικονομικών στο Bard College της Νέας Υόρκης, και  συνεχίζει: ‘’Στην Ευρώπη οι τραπεζικοί συνεταιρισμοί παραμένουν μια μεγάλη δύναμη ακόμη και τώρα που συνεχίζεται η κρίση της Ευρωζώνης. Αντιπροσωπεύουν περίπου το 20% των καταθέσεων και της χρηματοδότησης και σχεδόν το 30% των δανείων προς μικρομεσαίες επιχειρήσεις στην Ευρώπη. Ορισμένοι εξ αυτών είναι ακόμη ισχυρότεροι: στην Ολλανδία, η Rabobank έχει μερίδιο αγοράς στις καταθέσεις περίπου 40% και έχει αξιολογηθεί ως η τρίτη ασφαλέστερη τράπεζα στον κόσμο’’

 Δ. Η δραματική οικονομική κατάσταση στα νησιά μας έχει ανάγκη την συνεταιριστική ιδέα και πρακτική. Όπως συμβαίνει συχνά με τα εργαλεία και προϊόντα υψηλού κοινωνικού περιεχομένου, οι άνθρωποι και η ιδεολογία τους που τα χειρίστηκαν, ήταν ανεπαρκείς.  Αυτό τα οδήγησε την ευρεία κοινωνική απόρριψη. Δεν φταίνε οι ιδέες και τα διανοητικά εργαλεία!  Έχουμε σαν τοπική κοινωνία την ανάγκη της Τράπεζας Δωδεκανήσου! Η πρόταση της θα επανακάμψει!  Μόνο που το πείραμα θα επαναληφτεί σε μια νέα περίοδο  με νέους όρους και νέες ιεραρχήσεις που θα στηρίζονται στις εμπειρίες των αποτυχιών και τα συμπεράσματα μας. γι αυτό δεν ξεχνάμε και συνεχίζουμε και πρέπει να συνεχίσουμε να συζητούμε για την Συνεταιριστική Τράπεζα Δωδεκανήσου.
Ν. Μυλωνάς