Σε ένα από τα σημαντικότερα σταυροδρόμια στην ιστορία της βρίσκεται η ανθρωπότητα, καθώς η επιστημονική έρευνα, αξιοποιώντας τα τεχνολογικά ευρήματα των τελευταίων ετών, προχωρά με γοργά βήματα στην εμφύτευση ανθρωπίνων κυττάρων σε ζώα -τα αποκαλούμενα «χίμαιρες»-, με στόχο τη δημιουργία ανθρώπινων οργάνων για μεταμόσχευση.

Σύμφωνα με την Τεχνολογική Επιθεώρηση του πανεπιστημίου ΜΙΤ, τους τελευταίους 12 μήνες έχουν γίνει 20 πειράματα στις ΗΠΑ, όχι σε ποντίκια, αλλά σε χοίρους και πρόβατα, ενώ η βρετανική εφημερίδα «Times» αναφέρει πως αυτή την εβδομάδα αναμένεται να δοθεί το «πράσινο φως» από τις αρμόδιες Αρχές, για την επιστημονική έρευνα στη χώρα.

Τα κύτταρα που χρησιμοποιούνται ανήκουν σε έναν νέο τύπο πολυδύναμων βλαστικών κυττάρων, που είναι ικανά να εξελίσσονται σε οποιοδήποτε είδος εξειδικευμένου κυττάρου και τα οποία ανακαλύφθηκαν πρόσφατα.

Η ιδιαιτερότητα των νέων βλαστοκυττάρων είναι ότι συνδέονται με συγκεκριμένη περιοχή στο αναπτυσσόμενο έμβρυο και όχι με το στάδιο της ανάπτυξής του, όπως συμβαίνει με τα έως τώρα γνωστά βλαστικά κύτταρα. Τα εν λόγω κύτταρα είναι μάλιστα πιο εύκολο να αναπτυχθούν γρήγορα και σταθερά στο εργαστήριο (in vitro), σε σχέση με τα συμβατικά βλαστοκύτταρα, αρκεί να εμφυτευθούν στο σωστό σημείο του εμβρύου του ζώου. Αυτό τους δίνει σημαντικό πλεονέκτημα για την παραγωγή τους σε μεγάλη κλίμακα, κάτι σημαντικό από απόψεως θεραπευτικών δυνατοτήτων.

Οπως σημειώνει η επιθεώρηση του ΜΙΤ, οι επιστήμονες δημιουργούν γενετικά τροποποιημένα έμβρυα ζώων, στα οποία λείπει κάποιο όργανο, στη συνέχεια εμφυτεύουν τα ανθρώπινα βλαστοκύτταρα στη χίμαιρα και τέλος αναπτύσσεται το όργανο, αλλά με ανθρώπινο DNA. «Μπορούμε να δημιουργήσουμε ένα ζώο χωρίς καρδιά. Εχουμε δημιουργήσει γενετικά τροποποιημένα γουρούνια, που δεν έχουν σκελετικούς μυς και αιμοφόρα αγγεία» εξηγεί ο Ντάνιελ Γκάρι, καρδιολόγος, ο οποίος προΐσταται του προγράμματος για χίμαιρες στο πανεπιστήμιο της Μινεσότα. Παρότι τα ζώα αυτά δεν είναι βιώσιμα, μπορούν να αναπτυχθούν φυσιολογικά εάν τους εμφυτευθούν μερικά βλαστοκύτταρα από ένα φυσιολογικό έμβρυο του ιδίου είδους.

Πειράματα
Σύμφωνα με τον καθηγητή Γκάρι, η ομάδα του κατάφερε να πραγματοποιήσει το συγκεκριμένο πείραμα με δύο έμβρυα γουρουνιού, με αποτέλεσμα να κερδίσει χρηματοδότηση ύψους 1,4 εκατ. δολαρίων από τον αμερικανικό Στρατό, προκειμένου να προχωρήσει την έρευνα στην ανάπτυξη ανθρώπινων οργάνων σε χοίρους. Το εγχείρημα είναι αμφιλεγόμενο, με προφανή ηθικά διλήμματα, καθώς η ενσωμάτωση ανθρώπινων βλαστοκυττάρων σε έμβρυα ζώων καθιστά δυσδιάκριτα τα όρια μεταξύ διαφορετικών βιολογικών ειδών. Η εύλογη ανησυχία, πέρα από την προφανή βαρβαρότητα απέναντι στα ζώα, είναι ότι τα υβρίδια που θα προκύψουν είναι πιθανό να έχουν κάποια ανθρώπινα χαρακτηριστικά.

Ωστόσο οι επιστήμονες επιμένουν ότι αφενός λαμβάνονται όλες οι απαιτούμενες προφυλάξεις, δηλαδή οι εγκυμοσύνες των ζώων δεν ολοκληρώνονται, και ότι αφετέρου είναι ένας τρόπος για να σωθούν εκατομμύρια ανθρώπινες ζωές, που αυτήν τη στιγμή χάνονται λόγω έλλειψης μοσχευμάτων. Από την άλλη, υποστηρίζουν ότι η πιθανότητα να αποκτήσει κάποιο ζώο ανθρώπινη συνείδηση θεωρείται ελάχιστη, αλλά όχι ανύπαρκτη, οπότε ο στόχος, σε αυτήν τη φάση, είναι να συγκεντρωθούν οι απαιτούμενες πληροφορίες για το πόσο σημαντική θα είναι η επίδραση των ανθρώπινων κυττάρων στον οργανισμό μιας χίμαιρας.

«Εάν η συμβολή των ανθρώπινων βλαστοκυττάρων είναι της τάξης του 0,5%, είναι μάλλον απίθανο να έχουμε σκεπτόμενα γουρούνια ή πρόβατα που στέκονται στα δύο πόδια. Εάν όμως το ποσοστό είναι μεγάλο, για παράδειγμα 40%, τότε θα πρέπει να κάνουμε κάτι γι' αυτό» εξηγεί ο Χιρομίτσου Νακάουτσι, Ιάπωνας βιολόγος που πλέον συνεργάζεται με το Στάνφορντ και πραγματοποίησε σχετικές μελέτες σε πρόβατα τον περασμένο χρόνο.

Πάντως η χρήση ποντικιών-χιμαιρών είναι ήδη πολύ διαδεδομένη στην επιστημονική έρευνα και κυρίως τα πειράματα με ποντίκια στα οποία έχει αναπτυχθεί ανθρώπινο ανοσοποιητικό σύστημα.