Αντιμέτωπη με τη νέα πραγματικότητα, αυτή της εκτίναξης του αριθμού αιτημάτων προσφύγων βρίσκεται η Υπηρεσία Ασύλου.

Συναντήσαμε τη διευθύντρια της υπηρεσίας, κ. Μαρία Σταυροπούλου, στα γραφεία της πάλαι ποτέ ΥΕΝΕΔ, στην οδό Κατεχάκη, όπου οι ουρές των αλλοδαπών ενδιαφερομένων γίνονται όλο και πιο μεγάλες. Η κ. Σταυροπούλου περιέγραψε στην «Κ» τα επόμενα βήματα που θα γίνουν, ώστε να αποσυμφορηθεί η κατάσταση: νέες προσλήψεις, συνεργασία με εμπειρογνώμονες από το εξωτερικό και «σάρωση» όλης της επικράτειας από επιτελεία της υπηρεσίας, προκειμένου όποιος θέλει να αιτηθεί διεθνούς προστασίας, να έχει την ευκαιρία.

– Απαξ και έκλεισαν τα σύνορα, είχατε προβλέψει ότι τα αιτήματα για άσυλο θα αυξάνονταν, κάτι που συνέβη. Πού βρισκόμαστε σήμερα;

– Πράγματι, τον Ιανουάριο και Φεβρουάριο κατατέθηκαν 2.641 αιτήματα για άσυλο, στα τέλη Φεβρουαρίου εκκρεμούσαν 3.942 αιτήματα προς εξέταση. Τον Μάρτιο τα αιτήματα έφτασαν τα 2.963, στα οποία δεν περιλαμβάνονται οι «προκαταγραφές» που γίνονται τις τελευταίες μέρες στα νησιά, κάτι που μπορούμε να κάνουμε βάσει της νέας νομοθεσίας.

Τα εμπόδια

– Σημαντικό εμπόδιο στη διεκπεραίωση των αιτημάτων είναι το περιορισμένο προσωπικό της Υπηρεσίας;

– Στην Υπηρεσία είμαστε 210 μόνιμοι υπάλληλοι και 70 ιδιωτικού δικαίου, που εξυπηρετούμε τις ανάγκες σε Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Ορεστιάδα και Αλεξανδρούπολη. Ο συνήθης φόρτος εργασίας ανά υπάλληλο είναι 158 υποθέσεις ετησίως, δηλαδή τέσσερις εβδομαδιαίως. Ο νέος νόμος προβλέπει τον διπλασιασμό των οργανικών θέσεων της υπηρεσίας μας, κάτι που επιδιώκαμε εδώ και καιρό. Χρειαζόμαστε πτυχιούχους όλων των ανθρωπιστικών επιστημών. Απαιτείται, όμως, πολύ εξειδικευμένη εκπαίδευση διάρκειας ενάμιση μήνα. Εμείς ακολουθούμε ένα ευρωπαϊκό εκπαιδευτικό σύστημα, που έχει αναπτύξει η EASO (European Asylum Support Office). Οι εκπαιδευτές είναι συνάδελφοι. Επομένως, δεν γίνεται να σταματήσουν οι εξετάσεις των αιτημάτων και να γίνονται μόνον εκπαιδεύσεις. Πρέπει να βρεθεί η «χρυσή τομή».

– Στο μεταξύ, δέχεσθε ενισχύσεις από το εξωτερικό.

– Πρόκειται για ένα πανευρωπαϊκό «πείραμα». Ηδη οι πρώτοι 30 εμπειρογνώμονες, εργαζόμενοι σε αντίστοιχες υπηρεσίες ασύλου άλλων κρατών-μελών, βρίσκονται στη Λέσβο και διεκπεραιώνουν αιτήματα ενδιαφερομένων, που έγιναν από τις 20 Μαρτίου και έπειτα. Αναμένουμε άλλους 120 εμπειρογνώμονες μέχρι να συμπληρωθεί ο αριθμός των 400, που έχει ορισθεί. Αντίστοιχα, έχουν έρθει και διερμηνείς –στους οποίους είχαμε σοβαρή έλλειψη– οι οποίοι μεταφράζουν, για παράδειγμα, από φαρσί ή αραβικά σε αγγλικά.

Διαδικασίες «fast track»

– Πέρα από την ανάπτυξη της υπηρεσίας σας ο νέος νόμος κάνει λόγο για διαδικασίες «fast track» στην απόδοση ασύλου. Οι 14 μέρες είναι ένα ρεαλιστικό όριο;

– Είναι ρεαλιστικό, αλλά αυτό είναι το minimum χρονικό διάστημα! Δεν μπορούμε πιο γρήγορα από 14 μέρες να βγάλουμε πόρισμα, αν όμως απαιτείται περισσότερος χρόνος για μια δίκαιη απόφαση, θα δίνεται. Στα νησιά το ερώτημα που τίθεται σε ορισμένες κατηγορίες αιτούντων είναι, «τι φοβάσαι αν γυρίσεις στην Τουρκία;». Πρόκειται, δηλαδή, για εξέταση «παραδεκτού-απαράδεκτου». Οταν μπορεί κάποιος να προστατευθεί στην Τουρκία, απορρίπτεται η αίτησή του στην Ελλάδα. Αυτό επιταχύνει τη διαδικασία.–

Τι ισχύει στα νησιά; Λειτουργούν παραρτήματά σας στα hotspots;

– Μέχρι πριν από μερικούς μήνες το ενδιαφέρον των ανθρώπων να ζητήσουν άσυλο στην Ελλάδα ήταν μειωμένο, ακόμα και στη Λέσβο που είχαμε προσωπικό, δεν είχαμε καθόλου αιτήσεις. Τώρα, έχουμε μεγάλη ανάγκη ενίσχυσης των δομών μας σε όλα τα νησιά-πύλες εισόδου ταυτόχρονα. Δεν ήταν δυνατόν η μετάβαση από τους 5 στους 25 υπαλλήλους να γίνει σε μια μέρα. Από μέσα Ιανουαρίου άρχισε να λειτουργεί ένα μικρό παράρτημα στη Σάμο και στα μέσα Μαρτίου ακολούθησαν άλλα δύο σε Λέρο και Χίο.Ετοιμάζουμε και στην Κω. Μέχρι τον Ιούνιο θα γίνει έναρξη λειτουργίας γραφείων μας στην Πάτρα και το Ηράκλειο Κρήτης.

– Δημοσιοποιήθηκαν προτάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για δικαιότερη κατανομή των αιτούντων άσυλο, που «φωτογραφίζουν» την αναγκαιότητα ελάφρυνσης της Ελλάδας. Θεωρείτε ότι θα βρουν ευήκοα ώτα;

– Εκτιμώ ότι η Γερμανία, η Ολλανδία και η Σουηδία θα τις υποστηρίξουν. Και αν πρυτανεύσουν όχι οι αξίες του ανθρωπισμού, αλλά αν πρυτανεύσει έστω η λογική, πρέπει να τις υποστηρίξουν και οι υπόλοιπες χώρες. Διαφορετικά όλο το οικοδόμημα της Ε.Ε., η Σένγκεν και το Δουβλίνο, θα καταρρεύσουν.

– Ποια είναι τα επόμενά σας βήματα;

– Μέλημά μας είναι να οργανώσουμε κλιμάκια και να επισκεφθούμε προσεχώς όλα τα κέντρα φιλοξενίας στην ενδοχώρα και να προχωρήσουν σε «προκαταγραφές». Αυτό θέλει πολύ καλή οργάνωση και ειδικές μεθόδους για να αποφευχθούν διπλοκαταγραφές. Θα πρέπει να είμαστε σίγουροι ότι οι εν λόγω πληθυσμιακές ομάδες παραμένουν σταθερές σε ένα μέρος για ένα αξιόλογο χρονικό διάστημα. Στο λιμάνι του Πειραιά και την Ειδομένη, που είναι άτυποι καταυλισμοί, δεν υπάρχει κλιμάκιό μας άρα ούτε δυνατότητα «προκαταγραφών». Βέβαια, έχουμε εγκαινιάσει υπηρεσία μέσω skype, ώστε να μπορούν όλοι να επικοινωνήσουν με την υπηρεσία και να εκδηλώσουν ενδιαφέρον χάρη στους διερμηνείς που εργάζονται εδώ.

  www.kathimerini.gr