Καλημέρα Τέλη

Μη ξαφνιαστείτε φίλοι μου και όποιοι άλλοι μου κάμετε την τιμή να αναγνώσετε τον παρόντα χαιρετισμό μου.

Δεν συμβαίνει συχνά και δεν είναι συμβατό με τα ειωθότα να καλημερίζει κάποιος τον αποδημήσαντα.

Για τον Τέλη όμως, χρωστώ να κάμω την υπέρβαση για το ξεπέρασμα της μνημοσυνιακής και μοιρολογικής περιόδου και τη μετατροπή της σε κανονική καθημερινότητα.

Κι αυτό γιατί νοιώθω βαθύκαρδα πως ο Τέλης είναι εδώ, μένει εδώ, είναι πλάϊ, δίπλα, μπροστά και πίσω μας, στους δρόμους, στις πλατείες όλου του νησιού. Είναι παρών. Και αφού είναι ανάμεσά μας τον καλημερίζω, τον χαιρετώ, του εύχομαι όπως πάντα, εδώ και δεκάδες χρόνια.

Γιατί όλα αυτά τα χρόνια, ο Τέλης μεθοδικά και μαστορεμένα άφησε μια σειρά από αποτυπώματα, τα οποία σφράγισαν την πορεία και το πέρασμά του από τον γενέθλιο τόπο, τον ευρύτερο χώρο, την όλη επικράτεια και τον απανταχού ελληνισμό.

Σπάνια δημόσιοι άνδρες καταφέρνουν να είναι άμεσα προσδιορίσιμοι με το μικρό τους όνομα και μάλιστα το χαϊδευτικό. Η πρώτη σφραγίδα του τουλάχιστον στον Δωδεκανησιακό χώρο, είναι ο δισύλλαβος ονομαστικός προσδιορισμός. Τίνος το μυαλό δεν οδηγείται με αστραπιαία νοητική αντίληψη στον Αριστοτέλη Παυλίδη μόλις ακούσει το όνομα Τέλης; Υποθέτω κανενός. ΄Ολοι συνειδητοποιούμε αμέσως ότι ο Τέλης είναι ο Αριστοτέλης. Πόσοι άνθρωποι το καταφέρνουν αυτό σε πανελλήνιο ή σε τοπικό επίπεδο; Εκτιμώ ελάχιστοι.

Σπάνια ένας πολιτικός είχε τέτοια και τόση αποδοχή σε επίπεδο πολιτικό, κοινωνικό, προσωπικό ή φιλικό από τη σύνολη κοινωνία. Ο Τέλης είχε την ικανότητα να είναι ευγενής συνομιλητής με τους πάντες, έξω και πέρα από πολιτικές, κομματικές, κοινωνικές ή άλλες διαφωνίες και διαστάσεις. Κι αυτό είναι ένα ανεξίτηλο αποτύπωμα που σφράγισε τις μνήμες καθενός, που συνέβη να διασταυρωθεί το πέρασμά του με το δικό του. Και αλήθεια η συντριπτική πλειοψηφία των κατοίκων του Δωδεκανησιακού Συμπλέγματος, βρέθηκε στο διάβα του στη μακρόχρονη πολιτική του διαδρομή.

Δεν θα είναι αντικείμενο του σημερινού χαιρετισμού, η κριτική στο έργο του Τέλη. Στη συνείδηση του κόσμου έχει ήδη συνταχθεί το ισοζύγιο των πεπραγμένων του ως πολιτικού ανδρός. Και η πεποίθησή μου είναι πώς το ισοζύγιο αυτό, τόσο για την περιορισμένη τοπική, όσο και για την ευρύτερη ιστορία του όλου ελλαδικού χώρου έχει εκ του ασφαλούς θετικό πρόσημο για τον Τέλη.

Ζητώ την ανοχή σας όμως να καταγράψω ελάχιστα από τα πεπραγμένα του ανδρός στη μαθητική και φοιτητική του πορεία, σ’ αυτήν που οι σιδηροτροχιές του τρένου του, προγραμματίστηκαν και τοποθετήθηκαν μεθοδικά και μαστορεμένα με αριστοτεχνικό και «Αριστοτελικό τρόπο».

Τα έξι χρόνια μας στην ίδια τάξη στο Γυμνάσιο, τα τρία από αυτά στο ίδιο θρανίο, τα έτερα τρία στον ίδιο χώρο συνοίκησης στην Αθήνα σαν φοιτητές μου παρέχουν άνεση χρόνου, αριθμό πεπραγμένων και δικαίωμα να καταγράψω το μέταλλο του χαρακτήρα του, την πολύπλευρη ευφυϊα του, τα απίστευτα αντανακλαστικά σε κάθε αναπάντεχο αιφνιδίασμα και ο «σπαστικός» φλεγματισμός του, ασύμβατος με την ελληνική και μεσογειακή εκρηκτικότητα.

Περπατώντας πάνω στα προικιά αυτά τα οποία του χάρισε η φύση και όντας άριστος μαθητής, είχε από μικρός λελογισμένη αυτογνωσία, η οποία ενίοτε άρπαζε φωτιά και ξέφευγε από τα όρια του ελέγχου. Όμως οι πολλαπλές ικανότητες και η ευφυϊα του,τον επανέφεραν τάχιστα στο μέτρο.

Παράλληλα όντας ανήσυχο πνεύμα και μη ελέγχοντας τις εφηβικές του «εξαλλοσύνες» έκαναν τους πέριξ αυτού, αλλά κυρίως πολλούς καθηγητές να βασανίζονται από τις σκανδαλιές, τις ειρωνείες και τα πειράγματά του.

Ο αείμνηστος φιλόλογός μας στην τρίτη τάξη του Γυμνασίου απηύδησε μια μέρα εν ώρα μαθήματος, γιατί ο Τέλης έβγαλε μια σφυρίχτρα από εκείνες τις πρωτόγονες μονόηχες οι οποίες έβγαζαν έναν ήχο σαν του βραχνοκόκορα και οσάκις ήταν με την πλάτη στον πίνακα, έριχνε μια σφυριά.

Μια δυο τρεις του έσπασε τα νεύρα, έτρεξε προς το θρανίο μας άρπαξε το σακάκι του Τέλη του οποίου οι τσέπες ήταν γεμάτες με μύρια αντικείμενα και τη σφυρίχτρα και το εκσφενδόνισε από το παράθυρο του ορόφου στην αυλή του Γυμνασίου. Το τμήμα θηλέων της τάξης μας είχε κενό την ώρα εκείνη και αυλίζονταν όταν τα ποικίλα αντικείμενα και το σακάκι κατέβαιναν στα κεφάλια τους. Τα κορίτσια μάζεψαν το σακάκι και όσα αντικείμενα βρήκαν και τα έδωσαν στον παιδονόμο, τον Μιχάλη. Εκείνος μη γνωρίζοντας τι είχε συμβεί και πιστεύοντας ότι έπεσε κατά λάθος το σακάκι από τον όροφο, ανέβηκε χτύπησε την πόρτα και δήλωσε στον φιλόλογο: «Κύριε καθηγητά το σακάκι αυτό έπεσε κατά λάθος στην αυλή». ΄Εξαλλος ο καθηγητής ούρλιαξε «΄Εξω, έξω και συ και το καταραμένο σακάκι.΄Εξω….» Εννοείται βέβαια ότι το μάθημα τελείωσε εκεί.

Το παραπάνω περιστατικό ήταν δείγμα γραφής του Τέλη. ΄Ολη η μαθητική μας συντροφιά ήταν γεμάτη από παρόμοιες σκανδαλιές.

Στην τάξη ήταν ο μόνος που σκάλιζε τα πολιτικά δεδομένα της εποχής. Σχολιασμός καθημερινός των πολιτικών προσωπικοτήτων. Κωνσταντίνος Καραμανλής, Γεώργιος Παπανδρέου, Ηλίας Ηλιού,Σπύρος Μαρκεζίνης. Δεν είχε δώσει τότε δείγματα προτίμησής του. Ο πατέρας του ήταν Βενιζελικός εκ πεποιθήσεως, αλλά η ιδιότητα αυτή είχε πια ξεθωριάσει στη δεκαετία του 50-60 και μετά. ΄Αλλωστε πάρα πολλοί Βενιζελικοί είχαν προχωρήσει στις τάξεις της ΕΡΕ, της ανερχόμενης τότε προσωπικότητας του Κωνσταντίνου Καραμανλή.

Στα πρώτα φοιτητικά μας χρόνια είχε πλέον αποκρυσταλλώσει πολιτική άποψη. ΄Ηταν με την ΕΡΕ όχι φανατικά, αλλά κριτικά.

Η ενασχόλησή του με την πολιτική, κατίσχυσε αυτής του Πανεπιστημίου. Κατάπινε τις πολιτικές ειδήσεις. Διάβαζε τους λόγους των μεγάλων της εποχής σε μια θυελλώδη περίοδο, με τον «ανένδοτο αγώνα» του Γεωργίου Παπανδρέου και την διαφαινόμενη μετά το 1960-62 κυβερνητική μεταβολή. Τον είχε πιάσει φαγούρα πολιτική.

Είμαστε συγκάτοικοι. Διαφωνούσαμε πολιτικά, μαλώναμε.Eγώ ήμουν με την Ένωση Κέντρου. Δεν μπορούσα να τον αντιμετωπίσω γιατί ήμουν παντελώς αδιάβαστος τότε πολιτικά. ΄Ετσι μ’ έφερνε σε αδιέξοδο οσάκις ανοίγαμε πολιτική συζήτηση. Ένα βράδι μου δήλωσε: «Θέλω να πάω στη Βουλή. Θέλω να παρακολουθώ τις αγορεύσεις των μεγάλων». Γέλασα με την καρδιά μου ειρωνικά, γιατί μου φαινόταν απίστευτο και αδιανόητο να μπορέσει να βρει πρόσκληση και να περάσει στα θεωρεία της Βουλής, όταν κατά τις συνεδριάσεις της εποχής εγίνετο μέγας «χαμός».

Σε λίγες μέρες ήρθε με πρόσκληση στο χέρι και μου την κουνούσε πέρα-δώθε σαν μαντήλι. ΄Ηταν η πρώτη του κατάκτηση. Από τότε δεν έχανε συνεδρίαση κατά την οποία θα αγόρευαν οι αρχηγοί ή οι κοινοβουλευτικοί εκπρόσωποι των κομμάτων. Ο Τέλης έφτιαξε φωλιά στη Βουλή των Ελλήνων. Μαγευόταν από τις ομιλίες όλων των αρχηγών. Δήλωνε φανατικός Καραμανλικός, αλλά δεν ήταν τυφλωμένος. Θυμάμαι όταν επέστρεψε από μια συνεδρίαση της Βουλής. Ήταν η ημέρα κατά την οποία εκφώνησε γνωστό μνημειώδη λόγο ο Γεώργιος Παπανδρέου. Δεν μπορούσε να συνέλθει από τη δομή και τα νοήματα του λόγου, τον οποίον εκφώνησε εξ ολοκλήρου χωρίς χειρόγραφο ο αγορητής και μου είπε επί λέξει: «Ο Γέρος είναι μάγος. Μ’ έπεισε χωρίς να με κερδίσει». Τον μάγευαν επίσης οι αγορεύσεις του Ηλία Ηλιού και του Σπύρου Μαρκεζίνη.

΄Ετσι φούντωσε μέσα του ο «έρως» της πολιτικής. ΄Οσοι είμαστε κοντά του τότε, ξέραμε πως αργά ή γρήγορα θα πολιτευόταν και θα τα κατάφερνε. Δεν υπήρχε για τον Τέλη άλλος δρόμος. «Ή ΤΑΝ ΄Η ΕΠΙ ΤΑΣ».Η χούντα του 1967, του έκοψε την ορμή και του πάγωσε το πέταγμα. Τον συνάντησα αρχές της δεκαετίας του 1970 στην πόλη:

– Τι γίνεται Τέλη;

-Ιωάννη: Βαθεία η νυξ. Δεν θα απέλθουν άνευ ζημίας.

Σοφή αλλά μαραμένη απάντηση. Όμως βγήκε αληθινή.

Στις πρώτες εκλογές της μεταπολίτευσης, δεν κατάφερε να πάρει το χρίσμα παρά τις μεγάλες προσπάθειές του, για τις οποίες πάντα μ’ ενημέρωνε, αν και του δήλωσα πως δεν θα τον ψήφιζα.

Η απάντησή του στην παραπάνω δήλωση:

-Ιωάννη μαύρισον μεν, άκουσον δε…..

Στις επόμενες όμως με μια κίνηση λίγο παλαιοκομματική αλλά πέρα για πέρα πολιτική «ξαπόστειλε» τον προηγούμενο υποψήφιο, πήρε το χρίσμα και δικαιώθηκε πανηγυρικά.

΄Εκτοτε μονοδρόμησε τη ζωή του μέχρι που το ασθενές σαρκίο του παραδόθηκε. Όμως «Την πίστη του τετήρηκε, τον δρόμο τετέλεκε» για να μεταφέρω εδώ περικοπή της Αποστολοπαυλικής παρακαταθήκης.

Ο Τέλης έφυγε σαν σώμα. Σαν ψυχή, σαν ιδέα, σαν ιστορία, είναι εγκαταστημένος στις καρδιές και στο μυαλό όλων μας, σ’ όποια θέση του πολιτικού τόξου και αν έχει στασίδι.

Ο Τέλης έφυγε τιμημένος και αυτό είναι το μείζον. Ο θάνατος είναι προκαθορισμένος για όλους. Μα το κριτήριο του τέλους του καθενός δεν είναι πόσο μακρόχρονο ή βραχύχρονο θα είναι τα ταξίδι επί γης, αλλά αν κάποιος θα φύγει τιμημένος ή περιφρονημένος.

Ο Τέλης έφυγε τιμημένος και μόνιμα είναι δίπλα μας. Καλησπέρα Τέλη.

Γιάννης Κασιώτης

Γράφει ο Θανάσης Καραναστάσης

Η Κέφαλος (σ.σ. όχι ο Κέφαλος, όπως επιμένουν να λένε μερικοί απροσάρμοστοι στα μέρη μας) είναι το πιο μακρινό χωριό του νησιού της Κω.

Απέχει περί τα 43 χιλιόμετρα από την πόλη και βρίσκεται πάνω σ’ ένα υψίπεδο στο ΝΔ άκρο της Κω.
Ο πληθυσμός της είναι κατά βάσιν αγροτικός. Στις δύσκολες μεταπολεμικές δεκαετίες πολλοί νέοι της Κεφάλου πήραν τον δρόμο της μετανάστευσης ή ακολούθησαν το επάγγελμα του ναυτικού.
Στις μέρες μας αρκετοί Κεφαλιανοί ασχολούνται με τουριστικές δραστηριότητες.

Το θέμα μου σ’ αυτό το σημείωμα δεν είναι η Κέφαλος ειδικά, αλλά ένα από τα πιο αξιόλογα τέκνα του χωριού αυτού: Ο Γιάννης Β. Κασιώτης. Αναφέρομαι, ειδικότερα, στο τέταρτο βιβλίο του με τίτλο: «Παροιμίες της Κεφάλου Κω» που κυκλοφόρησε μέσα στο 2021.

Ο Γιάννης Κασιώτης σπούδασε στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο, στο Πάντειο και στη Νομική Σχολή.
Διετέλεσε διευθυντής της Α.ΒΙ.ΚΩ, υπηρέτησε για αρκετά χρόνια την Τοπική Αυτοδιοίκηση και για πάνω από 40 έτη ασκεί τη δικηγορία. Τα τελευταία χρόνια έχει αναπτύξει ένα σημαντικό και πολύ ενδιαφέρον συγγραφικό έργο.

Στα τρία πρώτα βιβλία του αναφέρεται σε ιστορίες που έζησε ο ίδιος στο χωριό του ή τις άκουσε από συγχωριανούς του.
Γεγονότα άλλοτε ευτράπελα, άλλοτε τραγικά που αφηγείται με αξιοζήλευτη περιγραφική ακρίβεια και σε υποδειγματικής ποιότητας γλώσσα.

Ο Γιάννης Κασιώτης έχει αυτό το χάρισμα: να μιλά και να γράφει σε υπέροχα ελληνικά. Στο βιβλίο του «Παροιμίες της Κεφάλου Κω» έχει περιλάβει περί τις 550 παροιμίες, ταξινομημένες αλφαβητικά και αριθμητικά.
Αρκετές απ’ αυτές είναι γνωστές και σε άλλες περιοχές ή κοινές σε όλη τη χώρα. Το ενδιαφέρον εδώ είναι ότι τις παρουσιάζει στο ιδιόμορφο γλωσσικό ιδίωμα της Κεφάλου.

Από κάτω τις «μεταγλωττίζει» στη σημερινή καθομιλουμένη και πιο κάτω περιγράφει συνοπτικά το νόημά τους.
Στο εισαγωγικό του σημείωμα εξηγεί πώς προφέρουν οι Κεφαλιανοί κατά περίπτωση τα σύμφωνα.
Συγχρόνως πληροφορεί τον αναγνώστη για ένα αξιοπρόσεκτο φαινόμενο που χαρακτηρίζει τον καθημερινό λόγο των Κεφαλιανών.

Τις ίδιες λέξεις τις προφέρουν διαφορετικά οι άνδρες και διαφορετικά οι γυναίκες.
Δεν ξέρω αν υπάρχει κάτι ανάλογο στα Δωδεκάνησα τουλάχιστον. Στις παροιμίες βρίσκεται συμπυκνωμένη η λαϊκή σοφία.
Λεκτικά σχήματα, διατυπωμένα με λακωνικό τρόπο, αποδίδουν τόσο μεστά και τόσο ζωντανά νοήματα.
Η χρήση των παροιμιών είτε στον προφορικό είτε στον γραπτό λόγο είναι ένα σπουδαίο εκφραστικό συμπλήρωμα.

Στις μέρες μας, δυστυχώς, αυτοί που ομιλούν στα ραδιοτηλεοπτικά μέσα, αδιάβαστοι σε μεγάλο βαθμό, εκφέρουν τις παροιμίες με λανθασμένο τρόπο με αποτέλεσμα να παραποιείται το νόημά τους.
Αυτό το βιβλίο του Γιάννη Κασιώτη είναι ένα πολύτιμο δώρο προς τη γενέτειρά του και προς τους συγχωριανούς του.

Ένα ντοκουμέντο γλωσσικού ενδιαφέροντος. Μπορεί να είναι χρήσιμο σε όλους εκείνους που γοητεύονται από τις τοπικές διαλέκτους, αλλά και στους ειδικούς επιστήμονες που ερευνούν κάθε περιοχή του γλωσσικού αντικειμένου.

Είναι χρήσιμο γενικά τώρα που η ιδιόλεκτος των πρωτευουσιάνων απειλεί να εξαφανίσει κάθε τοπική γλωσσική ιδιομορφία.
Ο Γιάννης Κασιώτης δεν αρκείται όμως στις παροιμίες. Ετοιμάζει άλλα τέσσερα βιβλία που θα καλύπτουν όλες τις πτυχές του κεφαλιανού λόγου. Η αγάπη για το χωριό του και το μεράκι της καταγραφής τον κάνουν ιδιαίτερα παραγωγικό τα τελευταία χρόνια.

Ο εξαιρετικός πρόλογος του φιλόλογου Γ.Γ. Ξενίκα στο βιβλίο του Γιάννη Κασιώτη προβάλλει καλύτερα από εμένα την αξία αυτού του έργου. Στέκομαι σε μια τελευταία παρατήρηση: είδα ότι τις διορθώσεις στο βιβλίο του τις έκανε ο ίδιος ο Γιάννης Κασιώτης. Σοφά έπραξε.
Διότι κατά καιρούς κάποια βιβλία αδικούνται από ανεπίτρεπτα ορθογραφικά και τυπογραφικά λάθη.
Εύχομαι στον εκλεκτό φίλο καλή συνέχεια. Είμαι σίγουρος ότι κι άλλες εκπλήξεις εκ μέρους του έπονται.https://www.rodiaki.gr/article/465594/paroimies-ths-kefaloy-kw-toy-giannh-b-kasiwth?fbclid=IwAR02JqLO5DirDrCK4zmipjw3On8UXxRm2R0KQyuKcvUL916mMqFtUmTEHNg