Η ΦΩΤΙΑ ΣΤΟ ΠΑΛΙΟ ΟΙΝΟΠΟΙΕΙΟ. ΥΒΡΙΣ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΜΑΣ ΚΑΙ ΣΤΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟ ΜΑΣ. ΚΙΝΔΥΝΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΓΕΙΑ ΜΑΣ.

Η βιομηχανική κληρονομιά της Κω είναι ένα σημαντικό κεφάλαιο της νεότερης ιστορίας μας. Το εναπομείναν κτηριακό δυναμικό, οι παλιές βιομηχανικές ζώνες που πλέον έχουν ενταχθεί στον σύγχρονο αστικό ιστό πρέπει να προστατευθεί και να γίνει ένα δυναμικό κομμάτι της τοπικής οικονομίας.
Το Οινοποιείο ιδρύθηκε το 1928 ως παράρτημα της ιταλικής C.A.I.R. και ήταν η πρώτη εργοστασιακή μονάδα που έγινε ποτέ στην Κω. Από το 1991 το εργοστάσιο έπαψε να λειτουργεί και το 2001 έκλεισε εντελώς. Τότε η μονάδα ανήκε στην Αγροτική Τράπεζα. Αμέσως άρχισε ένας αγώνας από τον Δήμο και από φορείς και παράγοντες της τοπικής κοινωνίας, που έτρεξαν και αγωνίστηκαν ώστε το εργοστάσιο να μην πουληθεί, να μην πάει σε ξένια χέρια, να μην γίνει ένα άλλο τεράστιο ξενοδοχείο στην ήδη υποβαθμισμένη περιοχή των Λαϊκών, αλλά να περάσει στα χέρια του Κωακού λαού που ανήκει. Οι προσπάθειες όλων των Κώων απέδωσαν και το υπουργείο Πολιτισμού χαρακτήρισε το Οινοποιείο και την Α.ΒΙ.ΚΩ μνημεία βιομηχανικής κληρονομιάς μοναδικής αξίας για το νησιωτικό χώρο. Όμως ο αγώνας δεν σταμάτησε με έξυπνες και στοχευμένες παρεμβάσεις η κοινωνία της Κω και όλοι οι τοπικοί παράγοντες, αλλά και οι Κώοι στην Αθήνα (αξίζει να αναφερθεί ιδιαίτερα ο Α. Παυλίδης) πίεσαν και κατορθώσαμε να περάσουν τα βιομηχανικά κτήρια του νησιού που ανήκαν στην Αγροτική Τράπεζα στα χέρια μας. Αυτό βέβαια είναι καλό, αλλά ήταν μια πύρρειος νίκη, διότι το μεγαλύτερο τμήμα της Α.ΒΙ.ΚΩ, η νέα Α.ΒΙ.ΚΩ όπως ονομάζεται έμεινε στα χέρια της τράπεζας. Ήταν το τίμημα για να σωθούν τα άλλα δύο.
Έκτοτε όλα σταμάτησαν, λες και όλα λύθηκαν. Μόνο κάποιες χλιαρές και ανέξοδες δηλώσεις κατά καιρούς από παράγοντες και καταγραφή διαφόρων ποσών σε κωδικούς για να κλίνουν τους προϋπολογισμούς οι εκάστοτε δημοτικές Αρχές που ακολούθησαν.
Τα κτήρια, πλούσια σε πολύτιμα μηχανήματα από την εποχή της Ιταλοκρατίας, λεηλατήθηκαν. Οι τοίχοι γκρεμίστηκαν, τα αρχεία και τα έγραφα, πεταμένα και λερωμένα από ακαθαρσίες, στροβιλίζονται όταν φυσάει αέρας. Η χθεσινή φωτιά ήταν αποτέλεσμα της εγκατάλειψης. Νιώθω ντροπή και οργή κάθε φορά που αντικρίζω το κουφάρι του πάλαι ποτέ εργοστασίου, όπου η εγκατάλειψη και η βρωμιά βασιλεύει. Ο καρκινογόνος αμίαντος από την οροφή που κατέρρευσε μολύνει το περιβάλλον. Το παλιό Οινοποιείο, η Α.ΒΙ.ΚΩ, ακόμα και η Ανωτέρα, το παλιό Διοικητήριο είναι πια μόνο εστίες μόλυνσης στον ιστό της πόλης, το καλύτερο παράδειγμα στους κακοθελητές για να μας κατηγορήσουν ότι δεν αξίζουμε να μας παραχωρήσουν τίποτα. Σήμερα οι άλλοτε ζωντανοί χώροι κατάντησαν εφιάλτης και χώροι πονηρών συναθροίσεων. Και όλα αυτά στα πιο τουριστικά μέρη και παραλίες της πόλης μας.
Την περίοδο της κατοχής, οι Γερμανοί ως κατακτητές, με στολές και όπλα εγκαταστάθηκαν στους χώρους του εργοστασίου ... σε λίγο φοβάμαι ότι οι νέοι Γερμανοί με γραβάτες, χωρίς όπλα αυτή τη φορά θα το πάρουν τζάμπα, θυσία στο Υπερταμείο του Σόϊμπλε, χωρίς κανένας να ρωτήσει την κοινωνία της Κω, που θα την γράψουν στα παλαιότερα των υποδημάτων τους.

Χθες μιλώντας με έναν φίλο μου για την πυρκαγιά μου είπε το εξής ανεκδιήγητο: τι σε νοιάζει, αφού οι Γερμανοί, θα τα πάρουν που θα τα πάρουν, ίσως πρέπει να τους παραδώσουμε καμένη γη! Δυστυχώς εκεί φθάσαμε, αυτή είναι η αντίστροφη λογική του απελπισμένου Νεοέλληνα στην οικονομική αποικία που ονομάζουν Griechenland. Τρέλα - τρέλα που έλεγε και ο Γιώργος Κωνσταντίνου στην ταινία «Ξύπνα Βασίλη».
Δεν ζούμε μόνο στη χώρα των Λωτοφάγων, αλλά και σε μια χρεοκοπημένη χώρα που τρώει τα παιδιά της. Δειλοί, μοιραίοι κι άβουλοι αντάμα, προσμένουμε, ίσως, κάποιο θάμα! Σαν τους παλιούς ανατολίτες μοιρολάτρες, παρακολουθούμε σιωπηλοί λες και δεν μας αφορά τίποτε πια, αφού τίποτε πια δεν μας ανήκει. Δημόσιοι χώροι όταν εγκαταλείπονται, γίνονται δημόσιος κίνδυνος. Τις πταίει ? Γιατί κανείς δεν ενδιαφέρεται ? Ω του Ιπποκράτους χώρα… κάποιοι κακόβουλοι που θα αντικρύσουν αυτή την εικόνα θα σκεφθούν: Μετά τον Έλγιν, ήρθε ο Έλλην!! Δυστυχώς έτσι κατάντησε η σημερινή Ελλάδα.

Η χθεσινή φωτιά δεν ήταν τυχαία, ήταν αναμενόμενη, αποτέλεσμα της αδιαφορίας μας, ένας προαναγγελθείς θάνατος, η χαριστική βολή για το παλιό εργοστάσιο, μια πυρκαγιά που κατέστρεψε ό,τι είχε απομείνει απ’ αυτό, που με μεγάλες προσπάθειες των Κώων χαρακτηρίστηκε διατηρητέο μνημείο. Εμείς δεν σταθήκαμε άξιοι ούτε το αρχείο του να σώσουμε. Σήμερα το πρωί βγαίνουν ακόμα καπνοί, ο αέρας στην περιοχή μυρίζει απαίσια. Δεν οφείλεται μόνο στα αποκαΐδια, αλλά είναι σαν η ίδια η γη να αντιδρά. Αυτή η φωτιά είναι ίσως η συμβολική εικόνα της καμένης νεότερης ιστορίας μας. Το πρωί μετά τη φωτιά οι γύρω χώροι ήταν γεμάτοι με τις παλιές πολύχρωμες ετικέτες των κρασιών που στροβιλίζονταν στον αέρα, σαν να ήταν η τελευταία πνοή από το κουφάρι του πρώτου εργοστασίου στο νησί μας, για να μας θυμίζει ότι εδώ κάποτε υπήρξαν άνθρωποι που δούλευαν τις μηχανές, εδώ έφθαναν οι καρποί της Κωακής γης. Εδώ φτιάχνονταν τα περίφημα κρασιά Απελλής, Βερενίκη, Γλαύκος, ροζέ, ερυθρός οίνος, νέκταρ, η ρετσίνα Θεόκριτος, άξιοι απόγονοι και συνεχιστές των αρχαίων φημισμένων κρασιών της Κω αλμυρών ή μη, απαραίτητη συνοδεία σε κάθε τραπέζι του νησιού μας.

Αυτά όλα συμβολίζει το καμένο εργοστάσιο. Λυπάμαι που απολογούμαι σήμερα. Το κάνω με βαριά καρδιά για όλους που κουράστηκαν και μάτωσαν για να ζήσει και να παράγει το εργοστάσιο αυτό, στη μνήμη του πατέρα μου και των γονέων και παππούδων μας που δούλεψαν εκεί. Στη μνήμη των παλιών και προκομμένων που έφτιαξαν την Κω που εμείς χαιρόμαστε και … πληγώνουμε σήμερα. Όλα αυτά που είναι γύρω μας έχουμε υποχρέωση και καθήκον να τα προστατέψουμε, διότι δεν μας ανήκουν. Θα πρέπει κάποτε να τα παραδώσουμε στα παιδιά μας.

ΟΙ ΜΟΙΡΑΙΟΙ (Κ. Βάρναλης)
…………………………………
………………
– Φταίει το ζαβό το ριζικό μας!
– Φταίει ο Θεός που μας μισεί!
– Φταίει το κεφάλι το κακό μας!
– Φταίει πρώτ’ απ’ όλα το κρασί!
Ποιος φταίει; ποιος φταίει;
Κανένα στόμα δεν το ’βρε και δεν το ’πε ακόμα.
Έτσι στη σκοτεινή ταβέρνα πίνουμε πάντα μας σκυφτοί.
Σαν τα σκουλήκια, κάθε φτέρνα, όπου μας εύρει, μας πατεί.
Δειλοί, μοιραίοι κι άβουλοι αντάμα, προσμένουμε, ίσως, κάποιο θάμα!

Κώστας Κογιόπουλος