Όσο για τον χρόνο που απαιτείται για την ολοκλήρωση της επιστημονικής έρευνας σχετικά με το μνημείο, αυτός σίγουρα δεν μπορεί να προσδιοριστεί.

 

«Υπάρχουν πράγματα που μπορούν να συντομευτούν, διότι χρειάζεται η παροχή των μέσων. Για παράδειγμα η ανασκαφή που έγινε επί τρεις μήνες ήταν εντατική διότι το ΥΠΠΟΑ προσέφερε την απαραίτητη υποστήριξη στην ανασκαφική ομάδα προκειμένου να την ολοκληρώσει γρήγορα. Από εκεί και πέρα όμως δεν μπορεί κανείς να βιάσει τον χρόνο μελέτης. Αυτά θέλουν την ωριμότητά τους», τόνισε η γενική γραμματέας του υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού Λίνα Μενδώνη κατά τη συνέντευξη που παραχώρησε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ όσον αφορά τις εξελίξεις γύρω από το μοναδικό μνημείο της Αμφίπολης.

 

«Είναι πολλά αυτά που πρέπει να γίνουν. Πιστεύω ότι ούτε οι ίδιοι οι ανασκαφείς έχουν συνειδητοποιήσει ακριβώς το εύρημα. Θα πρέπει καταρχήν να υπάρξει μια επιστημονική προσέγγιση και μετά να δει κανείς το πώς θα προχωρήσει.

 

Τα πράγματα θέλουν τον χρόνο τους, θα ήταν τεράστιο σφάλμα να γίνουν απερίσκεπτα και χωρίς να έχει ολοκληρωθεί η φάση της έρευνας», δήλωσε ως προς τον χρόνο που μεσολαβεί μέχρι τη φάση της ανάδειξης του μνημείου, κάτι που προαπαιτεί μια σειρά μελετών, οι οποίες θα περάσουν από το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο (ΚΑΣ). Για να ενισχύσει, δε, τα λεγόμενά της έδωσε το παράδειγμα της εύρεσης των περίπου 150 μελών που αναδύθηκαν πολύ πρόσφατα με την κάθοδο των νερών της Κερκίνης, τα οποία ταυτίζονται αμέσως ότι ανήκουν στον περίβολο. «Τα ευρήματα αυτά θα πρέπει να μελετηθούν, να σχεδιαστούν, να αποτυπωθούν ώστε να αποδοθούν σε μια μελέτη αποκατάστασης του περιβόλου.

 

Τα πράγματα δεν είναι απλά. Στην ουσία έχουμε ένα μνημείο κι ένα περιβάλλον το οποίο ερευνάται. Για να γίνει ανάδειξη θα πρέπει να έχει τελειώσει η έρευνα, τουλάχιστον στα βασικά της σημεία. Να θυμίσω αυτό που έχω πει πολλές φορές, ότι ο Ανδρόνικος ανακάλυψε τη Μεγάλη Τούμπα το 1977 και τελικά ο τύμβος της Βεργίνας, έτσι όπως τον ξέρουμε σήμερα, απεδόθη το 2001», συμπλήρωσε.

 

Η κ. Μενδώνη πληροφόρησε ότι η ανασκαφή σε αυτή τη φάση έχει στην ουσία ολοκληρωθεί, ενώ οι εργασίες που γίνονται αφορούν κυρίως την προστασία του μνημείου, των επιχρισμάτων, των χρωμάτων κ.α. «Ανασκαφή αυτή καθεαυτή δεν γίνεται αυτή τη στιγμή. Από εκεί και πέρα το πού, πώς και πότε θα συνεχίσει εξαρτάται από τα ευρήματα της γεωφυσικής διασκόπησης, η οποία βρίσκεται σε εξέλιξη από την ομάδα του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ), υπό τον κ. Γρηγόρη Τσόκα. Πρόκειται για έρευνα που θα γίνει σε φάσεις, καθώς ολόκληρος ο τύμβος είναι μια τεράστια περιοχή, περίπου 20 στρέμματα. Η πρώτη φάση αφορά το άμεσο περιβάλλον του τάφου, δηλαδή ένας ικανοποιητικός χώρος γύρω από το μνημείο», εξήγησε, συμπληρώνοντας ότι η γεωφυσική διασκόπηση δεν θα δώσει σημεία τα οποία είναι δεδομένα ότι έχει υπάρξει ανθρώπινη παρέμβαση, αλλά εκείνα που είναι διαφορετικά από το συνολικό γεωλογικό περιβάλλον.

 

«Είναι πολύ πιθανόν τα σημεία αυτά να είναι κατασκευές αλλά είναι και πολύ πιθανόν να προέρχονται από κάποια γεωλογικού τύπου διαφοροποίηση από το λοιπό περιβάλλον. Οπότε εκεί θα πρέπει να γίνουν ανασκαφικές τομές για να δούμε περί τίνος πρόκειται και αναλόγως να προγραμματιστεί μια ανασκαφή. Άλλωστε έχουμε μπροστά μας έναν χειμώνα, η περιοχή εκεί είναι δύσκολη. Κάποιες ανασκαφικές τομές θα μπορούσαν να γίνουν. Μια ανασκαφή όμως που θέλει συστηματική δουλειά ενός τριμήνου ή τετραμήνου μέσα στον χειμώνα είναι δύσκολο», σημείωσε.

 

Για την εξέταση του ανθρωπολογικού υλικού που βρέθηκε, η κ. Μενδώνη δήλωσε ότι ακόμα αναζητούν το κατάλληλο εργαστήριο και τους κατάλληλους ανθρώπους που θα το κάνουν, συνδυασμός απαραίτητος, όπως είπε, καθώς είναι θέμα εξοπλισμού και των δύο. Η εξέταση πάντως θα γίνει από Έλληνες. «Ο υπουργός είπε ότι θα είναι Έλληνες οι επιστήμονες και πιστεύω ότι είναι σωστό αυτό. Δόξα τω Θεώ έχουμε καλό δυναμικό», τόνισε, ενώ ως προς το αν θα γίνει και εξέταση DNA η ίδια είπε ότι αυτό θα αποφασιστεί μετά από συζήτηση. «Γενικά το σύνολο των εξετάσεων που πρέπει να γίνουν και τα αποτελέσματα που θα υπάρξουν είναι πράγματα που θα προκύψουν μέσα από συζήτηση με τους ειδικούς. Όπως έχουμε πει θα γίνουν όλες εκείνες οι έρευνες που κρίνονται ότι ανταποκρίνονται στη σύγχρονη επιταγή της επιστήμης», δήλωσε.

 

Και η αποκατάσταση του μωσαϊκού δαπέδου; «Βρίσκεται στη φάση της συντήρησης που γίνεται στο Μουσείο της Αμφίπολης και η οποία αφορά τα θραύσματα, μικρά αλλά και πολλά μεγάλα, από το στρογγυλό τμήμα που λείπει», απάντησε η κ. Μενδώνη, τονίζοντας ότι είναι ένα παζλ που θέλει τον χρόνο του, η δε συγκόλλησή του σχετίζεται και με το πότε θα μπορέσει να βγει το προστατευτικό δάπεδο επί του οποίου βρίσκεται το μωσαϊκό και το οποίο συνδέεται με το σύνολο των υποστυλώσεων που έχουν τοποθετηθεί.

 

Η Αμφίπολη όμως έχει κι ένα στοίχημα να κερδίσει. «Είναι μια εξαιρετικά καλή ευκαιρία να δει κανείς ένα μοντέλο βιώσιμης, ήπιας ανάπτυξης στην περιοχή, που θα διατηρήσει αλώβητο το φυσικό περιβάλλον και θα δίνει τη δυνατότητα και στους ίδιους τους κατοίκους, αλλά κυρίως στους επισκέπτες να απολαύσουν αυτό το μοναδικό και διαχρονικό πολιτιστικό απόθεμα. Γιατί την Αμφίπολη την ξέρουμε πολύ καλά σαν μια σημαντική αποικία των Αθηναίων και αρχαία πόλη, έχουμε το οχυρωματικό της σύστημα, τα οικοδομήματά της, πρόσφατα στο ΕΣΠΑ ανεδείχθη το Γυμνάσιο, γίνεται τώρα η αποκατάσταση του βυζαντινού Πύργου του Μαρμαρίου.

 

Επίσης, υπάρχει ένα παρά πολύ ωραίο μουσείο που ανταποκρίνεται απολύτως στις σύγχρονες προδιαγραφές. Όλος αυτός ο αρχαιολογικός χώρος, που βρίσκεται σε πολύ καλή κατάσταση, σε συνδυασμό και με τον συγκεκριμένο τύμβο, άρα με το νεκροταφείο, μπορεί να προσφέρει κάτι πολύ ιδιαίτερο στην περιοχή και πραγματικά να προσελκύσει τους επισκέπτες και όχι μόνο στο ευκαιριακό επίπεδο που είναι τώρα. Αυτό που χρειάζεται είναι με συστηματικό τρόπο να μελετηθεί από τους συναρμόδιους, την περιφέρεια, τον δήμο, τα υπουργεία Περιβάλλοντος και Τουρισμού, βεβαίως και από το ΥΠΠΟ, ένα πρότυπο σχέδιο ανάπτυξης της περιοχής», κατέληξε.

 

newsbomb.gr

Μνημείο αφηρωϊσμένου νεκρού, δηλαδή, θνητού στον οποίον αποδόθηκαν λατρευτικές τιμές από την κοινωνία της εποχής του, πιθανολογείται ότι είναι το μνημείο που ανασκάφτηκε στον τύμβο της Αμφίπολης, και αυτό συγκλόνισε όλη τη ανθρωπότητα λόγω της μοναδικότητάς του. Πρόκειται για ένα μνημείο που αποκαλύφθηκε από τον Δημήτρη Λαζαρίδη πριν 50 χρόνια και ίσως να κρύβει χρήσιμες πληροφορίες σχετικά με την ταφική τελετουργία των ηρώων στα ελληνιστικά χρόνια.

 

Σύμφωνα με την ιστοσελίδα xronometro.com, από το ελληνιστικό ταφικό ηρώο σώζεται στις μέρες μας ο υπόγειος θάλαμος, καθώς και ένα τμήμα του κρηπιδώματος του ναόσχημου κτιρίου που υψώνονταν πάνω από τον καμαροσκέπαστο τάφο, σε τρείς μάλιστα βαθμίδες. Ο υπόγειος τάφος είναι ένας μονόχωρος ορθογώνιος χώρος με καμάρα στην οροφή και είσοδο στα νότια.

 

Η μαρμάρινη θύρα του βρέθηκε ολόκληρη στη θέση της. Στο εσωτερικό του θαλάμου υπάρχουν πέντε κόγχες στους πλάγιους τοίχους και μια τράπεζα προσφορών στη βορειοανατολική γωνία, ενώ κάτω από το δάπεδο, η ανασκαφή αποκάλυψε ασύλητο κιβωτιόσχημο τάφο στο κέντρο του θαλάμου.

 

Στην περίπτωση των Φιλίππων, στο κάλυμμα του τάφου σώζεται το όνομα του νεκρού, που ήταν «ΕΥΗΦΕΝΗΣ ΕΞΗΚΕΣΤΟΥ».

 

Πρέπει να σημειωθεί ότι είναι αξιοσημείωτη η εμφάνιση αυτού του ταφικού κτιρίου στο κέντρο της αρχαίας πόλης των Φιλίππων, αλλά και τα κοσμήματα και η νεαρή ηλικία του νεκρού. Μεταξύ των κοσμημάτων ήταν ένα χρυσό στεφάνι, ένα χρυσό διάδημα, και χρυσά επιρράμματα στα ρούχα του, τα οποία δείχνουν την επίσημη θέση του νεκρού στην αρχαία πόλη των Φιλίππων.

 

Στον τόμο Φίλιπποι του Ταμείου Αρχαιολογικών Πόρων και Απαλλοτριώσεων, σημειώνεται ότι είναι πολύ πιθανό ο νεκρός να ταυτίζεται με τον Ευηφένη Εξηκέστου, ο οποίος σε επιγραφή των Φιλίππων εμφανίζεται ως μύστης των Καβειρίων μυστηρίων του ιερού της Σαμοθράκης.

 

Ο τάφος χρονολογείται στο 2ο αιώνα π.Χ. Ωστόσο, η λατρεία στο ταφικό ηρώο πρέπει να συνεχίστηκε και στη ρωμαϊκή εποχή και να μεταλλάχθηκε σε χριστιανική λατρεία στον 4ο με 5ο αιώνα μ.Χ. όπως προκύπτει από το σεβασμό με τον οποίο το κτίριο ουσιαστικά ενσωματώθηκε στον παλαιοχριστιανικό ναό, το γνωστό Οκτάγωνο των Φιλίππων.

newsbeast.gr

Περίπου στη μία το μεσημέρι οι εκπρόσωποι του υπουργείου θα ανακοινώσουν τα νέα ευρήματα από τον Τύμβο Καστά της Αμφίπολης.

 

Καθώς η ροή των πληροφοριών είναι ασφυκτικά περιορισμένη, από την συνέντευξη τύπου μπορούν να αναμένονται τα πάντα: Από την ανακοίνωση της λήξης της ανασκαφής και την επιβεβαίωση ότι, τουλάχιστον επί του παρόντος, οι έρευνες απέβησαν άκαρπες ως προς τα ίχνη της ταφής, έως μια πραγματικά σημαντική αποκάλυψη. Η οποία θα αφορά ενδείξεις για την ταυτότητα του ή των νεκρών στους οποίους ήταν αφιερωμένο το επιβλητικό μνημείο.

 

Σύμφωνα με εκτιμήσεις, το πιθανότερο είναι ότι θα λυθεί το μυστήριο περί ύπαρξης ή μη σκαλοπατιών, ενώ πρόκειται να ανακοινωθούν περαιτέρω λεπτομέρειες σχετικά με το όρυγμα του τρίτου, κυρίως ταφικού, θαλάμου. Καθώς η αποχωμάτωση έχει προχωρήσει, μάλλον, ως το κατώτερο άκρο του χώρου (πέραν των 8.5 μέτρων συνολικού ύψους από την οροφή), αν μη τι άλλο θα δοθεί εξήγηση για το πώς και γιατί δημιουργήθηκε το παραλληλόγραμμο «σκάμμα» εντός του θαλάμου. Φυσικά, σε ιδανική περίπτωση, μέσα στα χώματα που αφαιρέθηκαν με τη μέγιστη προσοχή εκ μέρους της ομάδας των ανασκαφέων, θα έχουν αποκαλυφθεί ταφικά υπολείμματα, ανόργανης ή ακόμη και οργανικής φύσης. Δηλαδή, οι ερευνητές θα έχουν στα χέρια τους απομεινάρια από σκεύη, υφάσματα και «έπιπλα» ή οστά, τέφρα κ.λπ.

 

Όπως είναι αυτονόητο, οποιοδήποτε εύρημα θα αποδειχθεί πολύτιμο για την ταυτοποίηση του ή των νεκρών, ενώ δεν αποκλείεται να φανεί καθοριστικό για την επιβεβαίωση της χρονολόγησης του μνημείου στο τελευταίο τέταρτο του 4ου π.Χ. αιώνα. Ωστόσο, μερίδα αρχαιολόγων που αποφεύγει συστηματικά τη δημοσιότητα υπό το φόβο του διασυρμού εξαιτίας των «αιρετικών» της απόψεων, επιμένει ότι το μνημείο της Αμφίπολης είναι μεταγενέστερο, ανήκει δηλαδή στην περίοδο της ρωμαϊκής κατοχής των εδαφών της Μακεδονίας. Στην πιο ακραία εκδοχή της, η συγκεκριμένη τάση μεταξύ των ειδικών, θεωρεί ότι ο Τύμβος ήταν αφιερωμένος σε επιφανέστατο Ρωμαίο αξιωματούχο, ενδεχομένως ακόμη και στον Μάρκο Αντώνιο.

 

Υπέρ του «ρωμαϊκού» σεναρίου θα μπορούσε να συνηγορεί ένας, τρόπον τινά, υπόγειος θάλαμος, καθώς παραπέμπει ευθέως σε κατακόμβη, έναν τρόπο ταφής που αναπτύχθηκε στη Ρώμη, κατ' αρχήν λόγω έλλειψης διαθέσιμου χώρου στα νεκροταφεία. Εάν με τις επικείμενες ανακοινώσεις του ΥΠΠΟ επιβεβαιωθεί ότι εντός του Τύμβου Καστά υπάρχει ευμέγεθες υπόσκαφο διαμέρισμα, τότε αναμένεται αναζωπύρωση της διαμάχης ανάμεσα στους υποστηρικτές της αμιγώς μακεδονικής ταυτότητας του μνημείου και σε εκείνους που το χρονολογούν στη ρωμαϊκή εποχή. Ακόμη και σε αυτή την περίπτωση, βέβαια, η αρχαιολογική αξία του Τύμβου παραμένει τεράστια -έστω και εάν δεν εξυπηρετείται η δυνατότητα πατριωτικής εκμετάλλευσής του, έναντι των, ούτως ή άλλως ανιστόρητων, αξιώσεων που εγείρουν οι Σκοπιανοί.  

 

Κατά τα λοιπά, στην συνέντευξη τύπου  αναμένεται να συνεχιστεί η αντεπίθεση των ανασκαφέων και των εκπροσώπων του υπουργείου Πολιτισμού στους κάθε κατηγορίας επικριτές της μεθοδολογίας που εφαρμόστηκε στη διερεύνηση του Τύμβου Καστά. Η επίσημη θέση του ΥΠΠΟ είναι ότι, σε ό,τι αφορά την επικοινωνιακή κάλυψη της ανασκαφής, ουδέποτε καλλιεργήθηκαν επισήμως και επίτηδες μεγαλεπήβολες προσδοκίες, ιδιαίτερα σχετικά με την ταυτότητα του νεκρού.

 

Τέλος, θεωρείται βέβαιο ότι κατά την ενημέρωση των ΜΜΕ στο μουσείο της Αμφίπολης, θα ανακοινωθεί συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα για τα επόμενα ανασκαφικά στάδια στο πεδίο. Από το πόρισμα της μελέτης που θα διενεργήσει το πανεπιστημιακό ίδρυμα στο οποίο έχει ανατεθεί η γεωφυσική διασκόπηση του χώρου, θα εξαρτηθεί η συνέχιση της ανασκαφής σε άλλα σημεία εντός της περιμέτρου του τεχνητού γηλόφου. Η επισημοποίηση αυτής της ανάθεσης θα γίνει γνωστή στη συνέντευξη τύπου, ενώ το ίδιο ισχύει και για την προβλεπόμενη ημερομηνία ολοκλήρωσης των εργασιών υποστήλωσης και αντιστήριξης στο εσωτερικό του μνημείου, έτσι ώστε αυτό να καταστεί, έστω και με ορίζοντα τριετίας, επιτέλους, επισκέψιμο.

 

 protothema.gr

 

Σύμφωνα με την τοπική ιστοσελίδα xronometro.com, η επιστημονική μελέτη αναλαμβάνει δράση για να αποκαλύψει όλα τα κρυμμένα μυστικά και στη συνέχεια με τη γνώση αυτών, να επιχειρήσει η αρχαιολογική σκαπάνη να προσδιορίσει τα σημεία, στα οποία θα πραγματοποιήσει τομές για να φέρει στο φως όλα αυτά τα πιθανολογούμενα ευρήματα.

 

Μάλιστα, η διεπιστημονική ομάδα που έχει συστήσει το υπουργείο Πολιτισμού διευρύνεται και εμπλουτίζεται και με άλλους επιστημονικούς τομείς, που έρχονται να συνεισφέρουν στο ανασκαφικό έργο, με την ελπίδα να έρθουμε πιο κοντά στην αποκάλυψη των μυστικών του μνημείου.

 

newsbobmb.gr

 

Ομως, η μέρα κατά την οποία θα ανακοινωθεί ποιό πανεπιστημιακό ίδρυμα θα επιλεγεί τελικά, για τη γεωφυσική διασκόπηση του τύμβου Καστά στην Αμφίπολη, δεν είναι μακριά.

 

Τα τρία πανεπιστημιακά ιδρύματα διαθέτουν τη τεχνογνωσία και το επιστημονικό προσωπικό που απαιτείται. Παρότι το πρώτο που εξεδήλωσε ενδιαφέρον, μέσω του πρύτανη του, ήταν το Εργαστήριο Εφαρμοσμένης Γεωφυσικής του Α.Π.Θ., όπως είχε δηλώσει στο TheTOC.gr ο κ. Γρηγόρης Τσόκας, διευθυντής του Εργαστηρίου -με μεγάλη εμπειρία σε διασκοπήσεις αρχαιολογικών θέσεων- το ΥΠΠΟΑ θα καταλήξει τις επόμενες μέρες.

Αυτοψία στον τύμβο, προτάσεις και μετά η επιλογή

Εντωμεταξύ, ζητήθηκε ήδη από τις ομάδες των τριών ΑΕΙ να προχωρήσουν σε αυτοψία και στη συνέχεια να υποβάλλουν τις προτάσεις τους. Μάλιστα, την ερχομένη Τετάρτη, οπότε και θα γίνει η ενημέρωση για την πορεία των ανασκαφών από την Αμφίπολη, θα δώσει το «παρών» και ο πρύτανης του ΑΕΙ που θα επιλεγεί.

 

Η γεωφυσική διασκόπηση θα δείξει την κάτοψη του τύμβου, θα «διαβάσει» τα τυχόν αρχιτεκτονικά ίχνη στο εσωτερικό του τύμβου, συνεπώς θα κατευθύνει την ανασκαφική ομάδα ως προς την ύπαρξη και άλλου ή άλλων, ταφικών μνημείων, όπως αυτό το οποίο ανασκάπτεται από τις 10 Αυγούστου στον τύμβο Καστά, στην Αμφίπολη, δεν είναι μακριά...

thetoc.gr